نقد مفهوم «معنويت» در «تربيت معنوي» معاصر، معنويت ديني و نوپديد (تشابه ذاتي يا اشتراك لفظي)

The Philosophical Nature of the Philosophy of Islamic Education

هدف اصلي اين مقاله‌ بررسي جهتگيريها نسبت به «تربيت معنوي» است. دو جهتگيري در رويارويي با تربيت معنوي عبارت است از: 1 ـ جهتگيري ديني 2 ـ جهتگيري فارغ از دين. در تربيت معنوي با جهتگيري ديني، يك دين خاص محور توجه است و تلقي معنويت عبارت از ارتباط با خالق و آماده شدن براي قرب اوست. در جهتگيري فارغ از دين، ضمن تشكيك در مفروضه‌هاي ديني، انسان در وضع جاري مورد توجه است و معنويت تلاشي براي دستيابي به آرامش در موقعيت عدم تعين موجود است. در اين مقاله نشان داده شده است كه معني اصطلاح معنويت به عنوان عنصر مشترك در دو جهتگيري با يكديگر تفاوتهاي قابل ملاحظه‌اي دارد؛ بنابراين با قدري مسامحه مي‌توان اشتراك لفظي را بر تشابه ذاتي اين مفهوم در دو رويكرد مورد بررسي، ترجيح داد.

This article is mainly intended to study the approaches toward spiritual training. Two main approaches relating spiritual training are: religious approach, and unreligious approach. In the first approach, the main attempt is devoted to a special religion through which spirituality is sought with close relation to God. In the unreligious approach, having expressed doubts on religious assumptions, man is considered in its present situation. Spirituality is sought just for achieving peace. The results indicated that the meanings of spirituality, while being shared in these approaches, are quite different from each other. Therefore, terminological likeness is somehow prior to similarity of nature.