اصل قضامندي مجازات‌ها

The Legality Principle of Punishments

اصل قضامندي مجازات‌ها كه به معناي لزوم مداخله مقام صلاحيت‌دار قانوني در حكم به مجازات و اجراي آن است، از اصول بنيادين حقوق جزاي نوين است. اين پژوهه پس از مرور مفهوم اصل و جايگاه و روند تحولات تاريخي آن، نشان مي‌دهد كه با توجه به تاكيد آموزه‌هاي اسلامي بر مفاهيمي چون نظم و انتظام عدالت‌محور، عدالت قضايي، عدم جواز اقدام به قضاوت براي شهروندان عادي، لزوم نظام‌مند بودن امر به معروف و نهي از منكر، اصل قضامندي مجازات‌ها از قواعد فقه جزايي اسلام است. اين پژوهش، ايده استثناپذيري اصل قضامندي مجازات‌ها را آن‌گونه كه در متون فقهي آمده، مشكل‌آفرين و فاقد ادله استوار ارزيابي مي‌كند و نيز با طرح ايده‌هايي چون پويايي مفهوم عدالت قضايي، لزوم تصدي‌گري انحصاري دولت براي حكم به مجازات و اجراي آن، لزوم توجه به تحولات مربوط به عمومي ـ خصوصي و عمومي قلمداد شدن جرم و مجازات در تلقي‌هاي نوين عقلايي، اصل قضامندي را مطلق و استثناناپذير مي‌داند. اين برداشت از قاعده با اصل احتياط در مورد جان انسان‌ها كه شرع اقدس بر آن بسي تاكيد دارد نيز سازگار است.

The legality principle of punishments which means the necessity of the intervention of the law authorities to issue a verdict and its execution is the fundamental base of the modern penal code. After the review of the principle, its position and the process of its historical evolution, this paper shows (with regard to the emphasis of Islamic teachings on the concepts such as order, justice discipline criterion, fair judiciary, not being allowed to judge by ordinary citizens, the necessity systematic planning for the promotion of virtue and prevention of vice) the legality principle of punishments is a jurisprudential principle in Islam penal code. The note evaluates the view of exception of the legality principle of punishments (as it is mentioned in the Islamic jurisprudential texts) problematic and without reliable (stable) reasons. By planning dynamism ideas like the concept of fair judiciary, the necessity of the exclusive official authority by the state to issue a verdict and its execution, the necessity attention to the evolution relating to private-public and figured crimes and punishments in the new intellectual perception, the paper states the legality principle of punishments absolute and without exception. This understanding is coincided with the precautionary principle about men’s life which is emphasized by the Holy Sharia.