مقايسه ميزان درصد و تركيبات اسانس گياه .Satureja hortensis L در شرايط رويشگاه و زراعي در منطقه نهاوند

Comparison of chemical composition of essential oil of Satureja hortensis L. in field and natural habitat in Nahavand area

Satureja hortensis L. گياهي است يكساله متعلق به تيره Lamiaceae كه داراي خواص دارويي متعددي مي‌باشد. با توجه به خواص دارويي اين گياه و متداول شدن كشت آن به صورت زراعي در سال‌هاي اخير اين تحقيق به منظور تعيين درصد تركيبات شيميايي اسانس گياه Satureja hortensis L. در دو مرحله فنولوژيك رويشي و زايشي و همچنين در شرايط مزرعه در منطقه نهاوند انجام گرفت. نتايج تحقيق نشان داد كه ميزان توتال اسانس گياه در دو مرحله فنولوژيك مورد بررسي و زراعي به‌ترتيب 5/0، 4/0 و 4/0 درصد (v/w) بود. همچنين براي مرحله رويشي 25، براي مرحله زايشي 22 و در شرايط زراعي 13 تركيب شناسايي گرديد و از نظر نوع تركيبات اصلي اسانس گياه، تفاوت قابل توجهي در دو مرحله رويشي و زايشي وجود نداشت، ولي تحت شرايط زراعي اختلاف معني‌داري در تركيبات وجود دارد، چنانچه در شرايط زراعي تركيب Carvacrol با 98/45% بيشترين مقدار را به خود اختصاص داده است و به طور كلي فاقد Thymol مي‌باشد، در صورتي كه در شرايط رويشگاه، Thymol اولين تركيب اصلي اسانس گياه است. ضمن اينكه در شرايط زراعي تركيب Terpinene-? جزو سه تركيب اول اسانس مي‌باشد، در صورتي كه مقدار آن در شرايط رويشگاه كمتر از حالت زراعي است. واژگان كليدي: تيمول، رويشگاه، شرايط زراعي، كارواكرول، مرحله فنولوژيك، Satureja hortensis

Satureja hortensis L. is an annual plant belonging to Lamiaceae family and have many medical benefits. The aim of this experiment was to determinate the amount and chemical composition of essential oil of Satureja hortensis L. in natural habitat and cultivated condition in Nahavand area (Iran). Results showed that total amount of essential oil in vegetative, flowering and cultivated conditions are 0.5, 0.4, 0.4 %v/w and 25, 22, and 13 compositions were identified in vegetative, reproductive and agronomic conditions respectively. Also results showed there was not significant difference between vegetative and flowering stages in main compounds; but, cultivated condition showed a significant difference in main chemical compounds of essential oil of Satureja hortensis L. In cultivated condition oil composition had Carvacrol with 45.48% and lack of Thymol, but in natural habitat Thymol was the most amounts among other chemical compounds. In addition in cultivated condition ?- Terpinene is one of the first three identified compounds but in natural condition the amount of ? -Terpinene is less than cultivated condition. Keywords: Carvacrol, Cultivated condition, Natural habitat, Phonological stages, Satureja hortensis L., Thymol