مطالعه ايجاد و انحراف تجارت در سازمان‌هاي تجاري

Trade Creation and Trade Diversion in the Selected Asian Trade

در همان حالي‌كه GATT و WTO مشوق آزادي تجاري بودند، تعداد موافقت‌نامه‌هاي منطقه‌اي نيز رو به افزايش بوده است. هدف از تشكيل اين همگرايي‌هاي منطقه‌اي، كاهش موانع تجاري (اعم از تعرفه‌اي و غيرتعرفه‌اي) در راستاي افزايش رفاه اقتصادي كشورهاي عضو مي‌باشد. اما در اين راستا سوالاتي در باب ايجاد و انحراف تجارت در موافقت‌نامه‌هاي منطقه‌اي مطرح است مبني بر اين كه آيا، شكل‌گيري اين اتحاديه‌ها بالاخص در مناطق در حال توسعه در راستاي هدف افزايش تجارت بين كشورهاي عضو آنها بوده است و همچنين آيا افزايش تجارت بين اعضا باعث افزايش تجارت با كشورهاي غيرعضو آن منطقه مي‌شود يا خير؟ چنانچه موافقت‌نامه تجاري باعث افزايش تجارت بين كشورهاي عضو شود، پديده "ايجاد تجارت" اتفاق مي‌افتد و چنانچه افزايش تجارت به هزينه كاهش آن براي كشورهاي غيرعضو باشد پديده" انحراف تجارت" روي مي‌دهد. ايجاد تجارت بربهبود رفاه و انحراف تجارت بركاهش رفاه اقتصادي مردم در كشورهاي عضو بلوك دلالت دارد. در اين مقاله براي بررسي ايجاد و انحراف تجارت در سه موافقت‌نامه تجاري اكو، آ سه آن و جي‌سي‌سي، از يك مدل جاذبه تعميم‌يافته استفاده شده است. حوزه بررسي در اين تحقيق شامل 26 كشور عضو اين سه سازمان مي‌باشد و دوره زماني 2006- 2002 را در بر مي‌گيرد. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه در اين دوره زماني هر سه سازمان منتخب منطقه آسيا، با انحراف تجاري روبرو بوده‌اند، به عبارت ديگر افزايش تجارت ميان كشورهاي اين موافقت‌نامه‌ها باعث كاهش تجارت با ساير كشورهاي غير عضو اين موافقت‌نامه‌هاي تجاري شده است.

The stated basic goal of regional trade organizations (agreements) is reducing tariff barriers and improving welfare at the regional level. But there are serious questions regarding the effect of these agrreements on trade in member versus non-member countries If the agreement yields positive trade effect in member countries, the phenomenon is called “trade creation". If this positive effect comes at the expense of negative effect on non-member countries, the phenomenon is called “trade diversion”. Trade creation is welfare improving, while trade diversion is welfare reducing. This paper is an attempt to measure the extent of trade diversion and trade creation in three Asian organizations , namely, the Economic Cooperation Organization (ECO), Persian Gulf Cooperation Council (GCC) and ASEAN. The model used is an extended version of the relatively well known gravity model and a total of 26 member countries were considered for data completion purposes over the time span of 2002-2006. The findings reveal an incidence of trade diversion in all three cases, implying that trade agreements are welfare reducing.