ارزيابي كيفيت علوفه در كشت مخلوط ذرت با برخي لگوم‌ها

Evaluation of forage quality in intercropping maize with some legumes

به‌منظور ارزيابي كيفيت علوفه در كشت مخلوط، آزمايشي در دو سال زراعي 1385 و 1386 به‌صورت طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 3 تكرار در ايستگاه تحقيقات كشاورزي دانشكده كشاورزي دانشگاه تبريز اجرا شد. تيمارها شامل كشت خالص شبدر برسيم، ماشك گل‌خوشه‌اي، لوبيا، گاودانه و دو هيبريد ذرت (سينگل‌كراس 704 و 301) در تراكم مطلوب و كشت مخلوط هيبريد ذرت 704 و 301 با هر يك از لگوم‌ها به‌صورت افزايشي بود. نتايج نشان داد ويژگي‌هاي كيفي علوفه مانند عملكرد پروتيين خام، ديواره سلولي، ديواره سلولي بدون همي‌سلولز، كل ماده مغذي قابل هضم و ماده خشك مصرفي تحت‌تاثير كشت مخلوط قرار گرفتند. مخلوط هيبريد ذرت 301 و 704 با ماشك گل‌خوشه‌اي به‌ترتيب داراي بالاترين عملكرد پروتيين خام (95/2180 و 19/1937 كيلوگرم در هكتار) بودند و كم‌ترين ميزان عملكرد كل پروتيين نيز به كشت خالص هيبريدهاي 704 و 301 ذرت (به‌ترتيب 97/714 و 308/762 كيلوگرم در هكتار) اختصاص داشت. همچنين كم‌ترين ميزان ديواره سلولي (NDF) و ديواره سلولي بدون همي‌سلولز (ADF) در كشت مخلوط هيبريد ذرت 301 با لوبيا و ماشك گل‌خوشه‌اي و تا حدودي با گاودانه نسبت به ساير مخلوط‌ها مشاهده شد. در نتيجه با كاهش NDF و ADF، ميزان كل ماده مغذي قابل هضم (TDN) و ماده خشك مصرفي (DMI) علوفه افزايش يافت. براساس نتايج اين پژوهش مي‌توان كشت مخلوط هيبريد ذرت 301 با ماشك گل‌خوشه‌اي و لوبيا را به‌عنوان علوفه با كيفيت برتر معرفي كرد.

In order to evaluate forage quality in intercropping, two field experiments were carried out based on randomized complete block design with three replications at the Agricultural Research Station, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Iran, in 2005-2006 and 2006-2007 growing seasons. Two maize (Zea mays L.) hybrids (SC704, SC301), vetch (Vicia villosa), bitter vetch (Vicia ervilia), berseem clover (Trifolium alexandrinum L.) and common bean (Phaseolus vulgaris) as sole crops and intercrops of maize hybrids with each of the legumes as an additive method were used. Results showed that forage quality characteristics such as protein yield, neutral detergent fiber (NDF), acid detergent fiber (ADF), total digestible nutrients (TDN) and dry matter intake (DMI) were affected by intercropping. The highest crude protein yield (CPY) was achieved with maize hybrid 704-vetch (1937.19 kg.ha-1) and maize hybrid 301-vetch (2180.95 kg.ha-1) intercrops and the lowest CP per ha was observed at monocultures of maize hybrid 704 (714.97 kg.ha-1) and maize hybrid 301 (762.308 kg.ha-1). Also mixture maize hybrid 301 with bean, vetch and bitter vetch showed a lower NDF and ADF content than the other intercrops. In conclusion as NDF and ADF percent decreased in intercrops, but TDN and DMI increased. Based on this study, mixture of maize hybrid 301 with vetch and common bean is considered as prime forage.