تنوع فيتوشيميايي اسانس برگ جمعيت هاي مختلف مورد ((Myrtus communis L. جمع آوري شده از رويشگاه هاي طبيعي استان هاي فارس و كهكيلويه و بويراحمد

Phytochemical diversity on essential oils from Myrtus communis leaves of different populations collected from Fars and Kohkeloyeh va Boyerahmad provinces

مقدمه و هدف:بشر از ديرباز گياهان دارويي را به عنوان موهبت هاي طبيعي دانسته و به عنوان ابزاري موثر در التيام دردهايش استفاده كرده است. گياه دارويي مورد (مورت) (Myrtus communis L.)از جمله گياهاني است كه به ‌واسطه شرايط خاص رويشگاهي و رشد و توسعه در مناطق گرم و نامساعد در حفظ و نگهداري اركان محيط زيست در اين مناطق نقش به سزايي دارد. در اين تحقيق تنوع فيتوشيمي اسانس جمعيت هاي مختلف مورد در استان هاي فارس و كهگيلويه و بويراحمد مورد بررسي قرار گرفت. روش تحقيق: نمونه هاي برگ جمعيت هاي مختلف مورد از استان هاي فارس (سيدان، چشمه علي و سيمكان) و كهگيلويه و بويراحمد (ده دشت و گچساران) در مرحله گلدهي در سال 1391 جمع آوري شدند. اسانس حاصل از روش تقطير با آب با استفاده از GC-MS مورد تجزيه فيتوشيميايي قرار گرفت. نتايج و بحث: نتايج فيتوشيمياييتحقيق حاضر نشان داد كه براي نمونه‌هاي جمع آوري شده از مناطق گچساران، ده دشت، سيمكان، چشمه علي و سيدان به ترتيب 33، 11، 41، 11 و 35 تركيب شناسايي شد. مهمترين تركيبات شناسايي شده در اسانس جمعيت هاي مختلف عبارت از لينالول، آلفاپينن، ليمونن و 1.8-سينيول مهمترين تركيبات با بيشترين مقدار در هر دو استان فارس و كهگيلويه و بويراحمد بودند. تجزيه خوشه اي با استفاده از روش UPGMA و بر اساس فاصله مربع اقليدسي، نمونه‌ها بر اساس صفات مورد بررسي (درصد تركيبات) به سه گروه مجزا تقسيم شدند.بر اساس اين گروه‌بندي نمونه‌هاي استان كهگيلويه و بويراحمد (گچساران و ده دشت) به علاوه نمونه سيدان در استان فارس كه از لحاظ جغرافيايي نسبت به نمونه هاي ديگر اين استان به مرز كهگيلويه و بويراحمد نزديك تر است در يك گروه قرار گرفتند كه خود نشان‌دهنده تطابق تنوع شيميوتايپي با محل جمع‌آوري نمونه‌ها است. اثراغلب فاكتورهاي محيطي به جز مقدار بارندگي بر ميزان تركيبات اسانس مورد در اين آزمايش معني دار نبود. توصيه كاربردي/ صنعتي:نتايج تحقيق حاضر نشان داد كه بين جمعيت هاي مختلف از نظر عملكرد اسانس و تركيبات مهم ثانويه موجود در اسانس برگ مورد تنوع معني داري حاصل شد.

Background & Aim:Myrtle (Myrtus communis L.), is an important medicinal plant that is used for pharmacological uses and conservation of environments (for example preventing the soil erosion) regards to its specific condition habitat. Experimental:In this research, phytochemical variations of the essential oils from different populations of myrtle collectedfrom Fars (Saydan, Cheshme-Ali, and Simakan), and Kohkeloyeh va Boyerahmad (Dehdasht and Gachsaran) provinces using GC-MSwere analyzed. Results & Discussion:Results of GC/MS analysis indicated that ?–pinene, 1,8–cineole, linalool, linalyl acetate,?–terpineol, and linalool oxide were the main components in the essential oilsfrom all populations. The essential oils from the leaves of myrtle were characterized by high levels of oxygenated monoterpenes, hydrocarbon monoterpenes, phenylpropanoids and sesquiterpenes. Monoterpenes were the main constituents of the essential oil of the leaves of the collected plants. Cluster analysis based on Euclidean distance square by UPGMA method classified the samples into three groups. In this classification, samples referred to the Gachsaran and Dehdasht populations (Kohkeloyeh va Boyerahmad province), and the Saydanpopulation (Fars province) were at the same group. Recommended applications/industries:Results indicated the main source of variability in chemical composition and oil yield of the studied populations seemed to be due to differences in environmental conditions and chemotypes.