تداوم انديشه‌هاي مرجيه در برخي از فرقه‌هاي اسلامي

Continuance ofthe Murjiʹʹah Thought in Islamic Sects

مسيله اصلي تفكر و انديشه اسلامي و انشعاب‌هاي فرقه‌اي مسلمانان در قرون نخست هجري، مفهوم ايمان و مباحث پيرامون آن بود. تفكر ارجا نيز يكي از گرايش‌هاي فكري بود كه در نيمه دوم قرن اول هجري، از سوي حسن بن محمد حنفيه، در شهر كوفه مطرح شد. فرقه مرجيه، به دنبال عقيده افراطي و تند خوارجدر باب مرتكب كبيره و حكم به كافر بودن آن ها، با اين نظريه كه عمل هيچ نقش و تاثيري در ايمان انسان ندارد، شكل گرفت. آنان بر اين باور بودند كه «تا كفر شخصي ثابت نشود، او مومن است» ولواينكهگناهكبيرهانجامدهد؛ زيرا: لاتضرّ مع الايمان معصيه كما لا تنفع مع الكفر طاعه و مرتكب كبيره بايد اميد به بخشش خداوند داشته باشد و قضاوت در مورد چنين افرادي را بايد تا روز قيامت به تاخير انداخت و به خدا واگذار كرد. ايمانْ صرفِ اعتقاد قلبي و يا اقرار زباني است و براي سعادت و رستگاري احتياجي به عمل نيست. اطاعت از امام، خليفه و حتي حاكم فاجر و اقامه جماعت به امامت آنها حتي اگر مرتكب كبيره شوند، جايز است.در نظر آنان، حوزه عمل از ماهيت ايمان خارج است. اين تفكرات در برهه‌اي از زمان رواج پيدا كرد و طرفداراني را به سوي خود كشاند. امروزه، اگرچه نامي از مرجيه نيست، برخي تفكرات آنها كه تفكرات اباحيگري مي‌باشد، همچنان ادامه دارد و به تبليغ و ترويج آن پرداخته مي‌شود. در اين پژوهش برآنيم به بيان چنين تفكرات ارجايي كه ادامه يافته بپردازيم.

During the first centuries of Hijra, the concept of faith and its relevant issues were among the major topics in Islamic thought. One the schools on the topic were Murjiʹah, introduced by HasanIbn Muhammad al-Hanafiyyah in Kufa within the second half of Hijra. The Murjites held that pure faith can be achieved either through heart belief or confession; there is no need of action for salvation; it is possible to combine being faithful and committing deadly sins;the retribution for a man committing deadly sins ought to be postponed up to the day of Resurrection with the hope for being forgiven; and it is permissible to obey caliphs, even when they are wicked, and to perform prayer service with their leading in spite of their deadly sins. During times, these thoughts were spread attracting some adherents. Although there is no living school named Murjiʹah anymore, some of their ideas, those could be a sort of ethical nihilism, still exist and are propagated. This paper is concerned with such Irja´ thoughts and ethical nihilism which have been continued until now.