تدوين الگوي ارزش گذاري حقابه هاي كشاورزي (مطالعه موردي: اراضي كشاورزي منطقه پاشاكلا، مازندران)

Modeling valuation of agricultural water rights: A Case Study in Pashkola of Mazandaran province

لازمه ي تشكيل بازار آب وجود مكانيسم حقوقي مالكيت آب به گونه‌اي است كه اولا اين حقوق از امنيت لازم برخودار باشد و ثانيا انعطاف‌پذير بوده و منعكس‌كننده ي هزينه ي واقعي آب به مصرف‌كنندگان آن باشد. انعطاف‌پذيري در مورد حقوق آبياري در واقع ميزان قابليت پاسخگويي به نيازهاي در حال تغيير مصرف‌كنندگان و مصارف مختلف است. يكي از مواردي كه به شدت انعطاف‌‌پذيري بازار خريد و فروش مجوزهاي آبياري را در كشور محدود مي‌كند، منفك نبودن آن از بازار زمين يا به عبارتي عدم تفكيك مالكيت آب و زمين است. در چنين شرايطي به دليل عدم وجود علايم قيمتي از بازار، ارزش اقتصادي مجوزهاي آبياري مشخص نيست. در اين مقاله سعي شده است با تدوين الگويي در قالب روش قيمت هيدانيك، ارزش اين مجوزها در منطقه ي پاشاكلا در استان مازندران تعيين گردد. نتايج اين الگو نشان داد كه ارزش مجوزهاي آبياري حدود 20 تا 27 درصد ارزش اراضي منطقه را تشكيل مي‌‌دهد كه با توجه به متوسط ارزش اراضي كشاورزي در منطقه، ارزش مجوزهاي آبياري براي يك هكتار از اراضي شالي معادل 35 الي 46 ميليون ريال مي باشد.

An important factor that limits water market operation in Iran is division of land and water markets that is lack of distinction between water and land ownership. In this situation due to lack of price signals from competitive market, the economic value of water permits could not identified. In this paper, we try to develop a model that could determine the implicit value of water permits based on hedonic price framework in Pashkola region of Mazendaran province. The results showed that water permit value equals 20-27 percent of total economic value of land parcels. Therefore, considering the average value of one hectare of land in this region, the economic value of water permits was estimated 35-46 million Rials per hectare.