تاثير توسعه پراكنده مناطق شهري بر الگوي سفرهاي روزانه ساكنين شهرها (بررسي موردي: منطقه يك-كلانشهر شيراز)

The Influence of Urban Sprawl on Trip Pattern: Evidence from (Case study: Regional 1- Metropolitan Shiraz)

در سال هاي اخير شواهد تجربي فراواني بيانگر تاثير برنامه ريزي كاربري زمين بر الگوي سفرهاي درون شهري افراد بوده است. در اين ميان توسعه مناطق شهري بصورت پراكنده يكي از موضوعات بحث برانگيز در زمينه رابطه بين خصوصيات كالبدي شهر و نوع الگوي سفر ساكنين مي باشد. رشد و توسعه لجام گسيخته شهرها توام با فقدان سيستم حمل و نقل عمومي و برنامه ريزي كاربري اراضي موثر و كارآمد سبب افزايش سفرهاي روزانه با خودرو شخصي شده است. در اين راستا، شناخت عوامل موثر بر توسعه شكل شهر بصورت پراكنده مي تواند در كاهش سفرهاي درون شهري موثر واقع گردد. در اين مقاله نقش پراكندگي شهري بر الگوي سفر ساكنين با توجه به يافته هاي حاصل از يك تحقيق تجربي مورد بررسي قرار گرفته است. در اين تحقيق دو ناحيه مسكوني از محدوده منطقه يك شهرداري شيراز كه از نظر شاخص هاي پراكندگي شهري در دو سطح متفاوت مي باشند، مطالعه شده است. تعداد سفرهاي روزانه انجام شده با خودرو شخصي توسط خانوارهاي ساكن به عنوان شاخص الگوي سفرهاي روزانه بيان شده است. اطلاعات و داده هاي اوليه از طريق تكميل پرسشنامه خانوار (به تعداد 250 مورد) جمع آوري گرديده است. توصيف و بررسي رابطه بين تعداد سفرهاي روزانه با خودرو شخصي با شاخص هاي پراكندگي شهري با استفاده از تجزيه و تحليل هاي آماري (تحليل واريانس و تحليل همبستگي) انجام شده است. نتايج نشان مي دهد كه شاخص هاي پراكندگي شهري (فاصله محل سكونت تا محل كار، فاصله محل سكونت تا مراكز خريد، فاصله محل سكونت تا محل تفريح) در افزايش استفاده از خودرو شخصي نقش بسزايي داشته است. اين امر نقش مديران و برنامه ريزان شهري در اتخاذ تصميمات شايسته و توجه به توسعه پايدار شهري در جهت كاهش سفر با وسايل نقليه موتوري را تاييد مي كند.

The empirical evidences around the world show the impact of land use planning on the individual travel patterns .Accordingly, urban sprawl development is one of the controversial issues in the context of the relationship between urban form and travel pattern. Uncontrolled growth of cities combined with the lack of public transportation and the efficiency of land use planning cause to rise in daily car trips. In this regard, identifying the factors, which affect the urban sprawl, could be helpful in reducing car trips. In this paper, the role of urban sprawl in travel pattern of two residential areas has been studied. Travel pattern has been indicated by daily car trips. The primary data have been collected through questionnaire via households (n =250) and Statistical analysis has been used to define the relationship between daily car trips and urban sprawl. The results show that distance from shopping centers, jobs and leisure activities have a significant impact on daily car trips.