پتانسيل هيدروكربني و محيط رسوبي بخش بالايي سازند هجدك در منطقه جنوب شرق زرند كرمان- ايران مركزي

Hydrocarbon Potential and Depositional Environment in the Upper Part of the Hojedk Formation, in the South East Zarazd-Kerman Area-Centeral Iran

منطقه مورد مطالعه در محدوده جنوب شرق زرند از نظر ساختاري- رسوبي در محدوده ايران مركزي قرار گرفته است. مطالعات ژيوشيمي آلي به منظور تعيين كميت، كيفيت و ميزان بلوغ گرمايي مواد آلي روي رسوبات بخش بالايي سازند هجدك (باژوسين مياني- باتونين زيرين) در نزديك روستاي هجدك انجام گرفت، سازند هجدك با ستبراي بيش از هزار متر كه به طور عمده شامل سنگ هاي سيليسي آواري، شيلي و لايه هاي زغالي است و در شمال كرمان گسترش فراواني دارد. نتايج حاصل از پيروليز راك- اول بر روي نمونه هاي بخش بالايي سازند هجدك نشان مي دهد كه اين بخش از سازند با توجه به مقدار و بلوغ ماده آلي مي تواند از سنگ هاي منشا منطقه محسوب شود. در اين مطالعه 14 نمونه سطحي از شيل ها و لايه هاي زغال دار بررسي شده است. ميزان كل كربن آلي (TOC) در نمونه ها بين 04/0 و 82/46 درصد وزني و بيانگر ميزان مواد آلي در حد بسيار كم (در نمونه هاي شيلي) تا عالي (در نمونه هاي زغال دار) است. تجزيه پيروليز راك- اول بيانگر وجود درصد قابل توجهي ماده آلي با منشا قاره اي و ندرتاً دريايي است. مقادير Tmax به‌دست آمده براي كروژن، بين 441 و 559 درجه سانتي‌گراد، با ميانگين 468 درجه سانتي گراد است كه مواد آلي بالغ و فوق بالغ را نشان مي‌دهد و بنابراين از نظر بلوغ حرارتي در انتهاي پنجره نفت زايي و ابتداي توليد نفت ميعاني، گاز تر و گاز خشك قرار دارد. موقعيت نمونه‌ها روي نمودار ون كرولن (HI در برابر OI) مخلوطي از كروژن‌هاي نوع III و IVرا نشان مي دهد، اين نمودار نشان مي دهد كه بخش بالايي سازند هجدك پتانسيل هيدروكربن‌زايي از نوع گاز دارد. براساس پارامترهاي ژيوشيميايي، بخش بالايي سازند هجدك در محيط رود پيچي نهشته شده است.

The study area is located in the south east Zarand in the structural- sedimentary zoning, this area belongs to Centeral Iran parts. Organic geochemistry investigation for determination of organic matter quantity, quality and thermal maturity were carried out on sediments of the upper portion of the Hojedk (Middle Bajocian- Lower Bathonian) from sites in near Hojedk Village, Hojedk Formation with more than 1000m, thickness and the major lithology of sillisic terrigenous rocks, shaly and coal layers has many outcrops in the area North of Kerman. The results of Rock-Eval Pyrolysis on the samples at the upper portion of the Hojedk Formation shows that with pay attention to content and maturation of organic matters, can be source rocks of this zone. In this study 14 surface samples from shales and coal layers was estimated. The Total Organic Carbon (TOC) content of sample is between 0.04 and 46.82 wt% and indicating a poor (shaly samples) to excellent (coaly samples) organic matter content. Analys Rock-Eval Pyrolysis reveal the dominance of organic matter with terrestrial and rarely marine origin. Tmax values obtained for kerogen from Rock-Eval pyrolysis ranges from 441°C to 559°C with average 468°C, indicating mature and over mature organic matter and therefore with a view to thermal maturity is at the end of oil window zone and beginning of condensate, wet gas and dry gas generation zone. The location of studies samples on the van-krevelen diagram (HI Vs OI) shows of mixture of kerogen type III and IV, This diagram shows that the upper portion of the Hojedk Formation has the hydrocarbon potential of gaseous. Based geochemical parameters, The upper portion of the Hojedk was deposited in a meandering river environment.