مكان يابي ژن هاي كمي كنترل كننده كيفيت پخت و خوراك برنج در يك جمعيت لاين نوتركيب خويش‌آميخته

Analysis of Quantitative Trait Loci for Rice Cooking and Eating QualityBased on an Iranian RILs Population

مكانيابي ژنهاي كمي (QTL) براي 10 صفت مربوط به كيفيت پخت و خوراك برنج با استفاده از 144 لاين نوتركيب خويشآميخته حاصل از تلاقي دو رقم هاشمي/نعمت توسط نشانگر ريزماهواره انجام شد. صفات مورد بررسي در اين تحقيق شامل ميزان آميلوز، درجه حرارت ژلاتيني‌شدن و هشت خصوصيت چسبندگي نشاسته دانه برنج بود. در مجموع تعداد 23 عدد QTLs براي 10 صفت مورد بررسي از حداقل يك QTL تا حداكثر 4 QTL براي هر صفت شناسايي شد. براي هر صفت حداقل يك QTL روي كروموزم 6 شناسايي شد. چندين كلاستر ژني كه هر كدام از اين كلاسترها چند صفت را كنترل مي‌كنند نيز شناسايي شد. خصوصاً يك كلاستر ژني در نزديكي جايگاه‌ژن آلكالين روي كروموزم 6 كه شامل چهار QTL (qGT6، qFV6b، qCSV6 و qSBV) بود كه به‌ترتيب صفات درجه حرارت ژلاتيني‌شدن، چسبندگي نهايي، قوام و پسروي چسبندگي را كنترل مي‌كنند. اغلب اين QTL‌ها بزرگ اثر بودند. يك كلاستر ژني مهم ديگر در مكان‌ژني واكسي روي كروموزوم 6 قرار داشت و شامل 3 QTL (qAC6، qMV6a و qBDV6) كه به‌ترتيب صفات ميزان آميلوز، حداقل چسبندگي و فروريختگي چسبندگي را كنترل مي‌كنند، كه اين QTLها نيز بزرگ اثر بودند. نتايج اين تحقيق نشان داد كه برخي از صفات مربوط به كيفيت پخت و خوراك برنج توسط دو ناحيه ژن واكسي و آلكالين روي كروموزم 6 كنترل مي‌شود. همچنين QTL‌هاي كوچك اثر جديدي روي ساير كروموزوم‌ها براي صفات مورد بررسي شناسايي شد.

Quantitative trait loci (QTL) mapping were carried out for 10 rice cooking and eating quality traits, by using a 144 recombinant inbred lines derived from cross between Hashemi and Neamat varieties with microsatellite markers. The ten traits included amylose content (AC), gelatinization temperature (GT), and 8 parameters from the viscosity profile. A total of 23 QTLs were detected for the 10 traits, with at least one QTL and as many as 4 QTLs for each individual trait. At least one QTL for each trait detected on chromosome 6. Several QTL clusters were observed for multiple quality traits. Especially, one QTL cluster near the Alk locus on chromosome 6 includes four QTLs: qGT6, qFV6b, qCSV6 and qSBV6, which control GT, final viscosity (FV), consistency viscosity (CSV) and setback viscosity (SBV), respectively. Most of them were major QTLs. Another important QTL cluster was located at Wx locus on chromosome 6 includes 3 QTLs: qAC6, qMV6a and qBDV6, which control AC, MV (minimum viscosity) and breakdown viscosity (BDV), respectively. Moreover, these QTLs were major QTLs. Our results showed some of cooking and eating quality controlled by tow region on chromosome 6, region of Wx locus and region of Alk locus. Markers linked to these two genes can be used as marker assisted selection in breeding programmes.