بررسي عوامل مرتبط با رفتار پيشگيري از هپاتيتB در دختران دبيرستاني با استفاده از الگوي اعتقاد بهداشتي

Factors associated with preventive behaviors of hepatitis B among high school girls using the health belief model

مقدمه و هدف: پيشگيري از هپاتيت B در زنان جوان اهميت بالايي دارد، زيرا بيماري از مادر به نوزاد منتقل مي شود. مطالعه حاضر با هدف تعيين عوامل مرتبط با رفتارهاي پيشگيري از هپاتيتB در دختران دبيرستاني شهر اراك در سال تحصيلي 1385-1384 انجام شده است. مواد و روش‌ها: اين پژوهش توصيفي-تحليلي به روش مقطعي در 5 دبيرستان دخترانه شهر اراك انجام شد. درمجموع، 590 دانش آموز پايه اول و دوم موافق شركت در مطالعه، به صورت خوشه اي به مطالعه وارد شدند و هيچ يك از مطالعه خارج نشدند. داده ها با پرسش نامه اي شامل سازه هاي شدت درك شده (15 گزينه)، حساسيت درك شده (8 گزينه)، موانع و منافع درك شده (7 گزينه)، قصد رفتاري (10 گزينه)، خودكارآمدي (2 گزينه) جمع‌آوري شد. نتايج: ميانگين سني دانش آموزان مورد مطالعه 72/0 ± 27/16بود. تنها 6/0 درصد دانش آموزان سه نوبت واكسن هپاتيتB را دريافت كرده و بيش از يك چهارم آنها (1/28 درصد)، پيش تر در هنگام مراجعه به آرايشگاه هيچ گاه از وسايل شخصي استفاده نكرده بودند. سازه‌هاي موانع درك شده (001/0= P)، حساسيت درك شده (022/0= P) و خودكارآمدي، (001/0= P) با رفتار پيشگيري از هپاتيت B ارتباط دارند. موانع درك شده (60/0±76/3) بيشترين و خودكارآمدي (87/0± 13/2) كمترين نمره را به خود اختصاص داده اند. نتيجه‌گيري: با توجه به پايين بودن رفتارهاي پيشگيري كننده از هپاتيتB و اينكه رفتارهاي پيشگيري با سازه‌هاي موانع درك شده، حساسيت درك و خودكارآمدي مرتبط هستند، براي بهبود اين وضعيت بايستي دختران نوجوان را نسبت به موانع واقعي پيشگيري از اين بيماري واقف كرد و با روش‌هاي مناسب زمينه را براي درك حساسيت نسبت به بيماري و نيز ارتقاي خودكارآمدي آنها فراهم كرد.

Background and Objective: Hepatitis B prevention is a very important issue in the young women, since it can transfer from mother to infant. This study was aimed to determine factors associated with preventive behaviors of hepatitis B among the high school girls during the academic year 2005-2006 in the Arak, Iran. Materials and Methods: This cross-sectional study was performed in five high schools in the Arak city. A total of 590 students from the first and second grades, who agreed to take part in the study, enrolled using a cluster sampling method. The data were collected by a questionnaire, including constructs of perceived severity (15 items), perceived susceptibility (eight items), perceived barriers and benefits (seven items), behavioral intention (10 items), and self-efficiency (two items). Results: The results showed that the mean age of students was 16.27 ± 0.72 years. Only 5.4% of students had received the hepatitis B vaccination in three intervals and more than one quarter (28.1%) of them were never used their personal equipment when they have gone to the barber salon. The constructs of perceived barriers (p=0.001), perceived susceptibility (p=0.022) and self-efficacy (p=0.001) were significantly associated with preventive behaviors of hepatitis B. The perceived barriers (3.76±0.60) had the maximum score, while self-efficacy (2.13± 0.87) had the minimum score. Conclusion: Due to the low range of preventive behaviors of hepatitis B and since these behaviors were associated with constructs of perceived barriers, perceived susceptibility and self-efficacy, adult girls must know about real preventive barriers of this disease and suitable ways have to be prepared to perceive the susceptibility of this disease and developing of self-efficiency.