واكنش دو ژنوتيپ كلزا به باكتري‌هاي محرك رشدspp.) (Azospirillum: عملكرد و اجزاي عملكرد دانه، ماده خشك و شاخص برداشت

Response of Two Canola Genotypes to Plant Growth Promoter Bacteria (Azospirillum spp.): Seed Yield and Its Components, Dry Matter and Harvest Index

به منظور بررسي كارايي باكتري‌هاي محرك رشد گياه (Azospirillum spp.) بر عملكرد و اجزاي عملكرد دانه، ماده خشك و شاخص برداشت دو ژنوتيپ كلزا، آزمايشي در سال زراعي 89-1388 در ايستگاه تحقيقات كشاورزي گرگان اجرا شد. آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا شد. 8 سطح تغذيه شامل 1- شاهد (بدون كود و بدون باكتري)، 2- توصيه كودي با توجه به آزمون خاك، 3- 50 درصد كود كامل، 4- باكتري جدايه AZ1، 5- باكتري جدايه AZ10، 6- تلفيق 50 درصد كود كامل به علاوه جدايه AZ1، 7- تلفيق 50 درصد كود كامل به علاوه باكتري جدايه AZ10 و 8- تلفيق50 درصد كود كامل به علاوه تركيب دو جدايه باكتري با دو ژنوتيپ هايولا401 و لاين6 به صورت فاكتوريل با يكديگر تركيب و 16 تيمار آزمايش را تشكيل دادند. نتايج نشان داد كه اثر تيمارهاي تغذيه بر تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در غلاف معني‌دار نبود، ولي بر وزن هزار دانه، تعداد دانه در متر مربع، عملكرد دانه، ماده خشك اندام‌هاي هوايي در مرحله رسيدگي فيزيولوژيكي و شاخص برداشت معني‌دار بود. استفاده از باكتري توانست نقش مثبتي در افزايش وزن هزار دانه ژنوتيپ‌هاي كلزا داشته باشد. تيمار كود كامل با آزمون خاك با ميانگين 2892 كيلوگرم در هكتار بيشترين عملكرد دانه را توليد كرد. بين تيمارهاي 50 درصد كود كامل با جدايه AZ1 و 50 درصد كود كامل با دو جدايه باكتري اختلاف معني‌داري از نظر عملكرد دانه با تيمار كود كامل مشاهده نشد، كه اين نشان دهنده تاثير مثبت باكتري جدايه AZ1 بر افزايش عملكرد دانه كلزا بود. تيمار كود كامل با آزمون خاك با ميانگين 9140 كيلوگرم در هكتار بيشترين ماده خشك شاخساره در مرحله رسيدگي فيزيولوژيكي را توليد كرد. از طرفي بيشترين شاخص برداشت (9/31 درصد) مربوط به تيمار 50 درصد كود كامل با جدايه AZ1 بود. لاين 6 از نظر عملكرد دانه و شاخص برداشت برتري معني‌داري نسبت به هيبريد هايولا401 داشت. ميانگين عملكرد دانه در هيبريد هايولا401 و لاين6 به ترتيب برابر 2258 و 2504 كيلوگرم در هكتار بود. نتايج اين پژوهش نشان داد جدايه AZ1 بر عملكرد دانه كلزا تاثير مثبتي داشت

To study the effect of plant growth promoter bacteria (PGPB) (Azospirillum spp.) on yield and yield components, dry matter and harvest index of two canola (Brassica napus L.) genotypes, an experiment was conducted at Agricultural Research Station of Gorgan during 2009–10 growing season. The experiment was arranged as factorial in randomized complete block design with three replications. Eight fertilizer treatments (1- Control, without fertilizer and bacteria, 2- Fertilizer recommendation with soil test, 3- 50% of fertilizer recommendation, 4- AZ1 bacterium, 5- AZ10 bacterium, 6- 50% fertilizer recommendation + AZ1 bacterium, 7- 50% fertilizer recommendation + AZ10 bacterium, and 8- 50% fertilizer recommendation + AZ1 and AZ10 bacteria), and 2 canola genotypes (Hyola401 and L6) were included in factorial arrangement. Results showed that the effect of fertilizer treatments was not significant on pod number plant-1 and seed number pod-1, However, it was significant on seed number m-2, 1000-seed weight, seed yield, aboveground dry matter at physiological maturity and havest index. The application of bacteria had a positive role to increase 1000-seed weight of canola genotypes. Fertilizer recommendation with soil test treatment had the highest seed yield (2892 kg ha-1). There was no significant difference between fertilizer recommendation with soil test and 50% fertilizer recommendation + AZ1 bacterium, and 50% fertilizer recommendation + AZ1 and AZ10 bacteria which showed the positive effect of AZ1 bacteria on seed yield of canola. Fertilizer recommendation with soil test had the highest aboveground dry matter at physiological maturity (9140 kg ha-1). On the other hand 50% fertilizer recommendation + AZ1 bacterium had the highest harvest index (31.9%). Seed yield and harvest index of L6 was significantly higher than Hyola401. The mean seed yield of Hyola401 hybrid and L6 was 2258 and 2504 kg ha-1, respectively. The results of this study showed that AZ1 bacterium had positive effect on increasing canola seed yield.