پيش‌بيني زمان وقوع مراحل فنولوژيكي گلرنگ رقم گلدشت بر اساس درجه حرارت و طول روز در منطقه اصفهان

Prediction of Phenological Development Stages of Safflower cv. Goldasht Based on Temperature and Day Length in Isfahan Region in Iran

در كشاورزي مدرن اغلب احتياج به اطلاعات دقيقي در مورد تاريخ وقوع مراحل فنولوژيكي محصول مي‌باشد كه داراي كاربردهاي وسيعي است. به منظور پيش‌بيني طول مراحل نمو گلرنگ رقم گلدشت با استفاده از درجه حرارت و طول روز، از آزمايشات تاريخ كاشت اين رقم طي سال‌هاي 1388-1383 در مزرعه تحقيقات كشاورزي كبوترآباد اصفهان استفاده شد. براي تخمين طول نمو هر مرحله، طول هر مرحله به عنوان متغير تابع و متغير‌هاي حرارتي، طول روز و حاصل ضرب متغير‌هاي حرارتي با متغير‌هاي طول روز به عنوان متغير مستقل در رگرسيون مرحله اي مورد استفاده قرار گرفتند. مرحله‌اي از رگرسيون به عنوان مدل مناسب انتخاب گرديد كه ضريب رگرسيون و ضريب تشخيص جز آن حداقل در سطح احتمال 5 درصد معني‌دار بود و حداكثر ضريب تبيين كل را داشت. تعداد روز از كاشت تا سبز شدن، سبز شدن تا تكمه‌دهي، سبز شدن تا گلدهي، سبز شدن تا رسيدگي و گلدهي تا رسيدگي از تاريخ‌هاي كاشت تاثير پذيرفت. با افزايش دما، طول مراحل نمو كاهش يافت. طول دوران سبز شدن تا تكمه‌دهي و سبز شدن تا گلدهي بيشترين تاثير را از طول روز پذيرفت و با افزايش آن كاهش يافت. ميانگين و مكعب حداكثر درجه حرارت‌ها متغيرهايي بودند كه وارد مدل شدند و بر روي هم حدود 89 درصد تغييرات طول دوره سبز شدن را توضيح دادند. حاصل ضرب طول روز در درجه حرارت حداكثر همراه با حاصل ضرب مربعات اين دو متغير حدود88 درصد تغييرات طول دوره سبز شدن تا تكمه‌دهي را توجيه نمودند. حاصل ضرب طول روز در درجه حرارت حداكثر حدود 95 درصد طول دوره سبز شدن تا گلدهي را توضيح داد. حاصل ضرب طول روز در درجه حرارت حداكثر همراه با مربع درجه حرارت ميانگين حدود 85 درصد تغييرات طول دوره سبز شدن تا رسيدگي را توضيح دادند. درجه حرارت حداقل تنها متغيري بود كه به تنهايي حدود 58 درصد از واريانس طول مرحله گلدهي تا رسيدگي را بيان كرد

Modern agriculture often needs exact information about occurrence of crop phenological development stages that have many applications. Data from sowing date trials conducted in the Kaboutarabad Agricultural Research Station, Isfahan during 2003-2009 were used to develop models for estimating phenological development stages of safflower cv. Goldasht. To estimate duration of each phenological development stage, the period of each stage were used as the dependent variable and various temperature variables, day length and combination of these variables as the independent variable in a step-wise regression analysis. A step of regression analysis was considered appropriate, when the highest R2 was accompanied by the significant (p? 0.05) regression coefficient and partial R2. The number of days from sowing to emergence, emergence to the commencement of heading, emergence to flowering, emergence to maturity and flowering to maturity were affected by sowing dates. Phenological development stages reduced as temperature increased. Day length had the highest effect on emergence to the commencement of heading and emergence to flowering periods and these periods reduced as day length increased. Tmean and T3max variables were entered in the regression model and explained about 89% of variation of duration of sowing to emergence. Duration of emergence to the commencement of heading was explained by DL × Tmax and DL2 × T2max with accuracy of %88. DL × Tmax was entered in the regression model and explained about %95 of variation of duration from emergence to flowering. DL × Tmax and T2mean explained the highest variance (85%) of duration from emergence to maturity. Tmin was the only variable entered in the regression model and explained about 58% of variation of duration from flowering to maturity.