بررسي روابط منبع و مخزن در سيستم‌هاي مختلف زراعي كشت برنج

Investigation of source – sink relations in different rice planting systems

چكيده به منظور بررسي سيستم هاي زراعي و تعيين روابط بين منبع و مخزن در برنج رقم فجر، آزمايشي در موسسه تحقيقات برنج كشور واقع در شهرستان آمل در سال زراعي 1388 اجرا شد. آزمايش به صورت كرت هاي يكبار خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار انجام گرديد. سيستم هاي زراعي مختلف در سه سطح (كشت سنتي، كشت بهبود يافته و كشت SRI) به عنوان عامل اصلي و عامل فرعي در سه سطح روابط منبع و مخزن (حذف يك سوم خوشه، حذف برگ پرچم و شاهد) بود. عملكرد دانه در كشت بهبود يافته (9/873 گرم در مترمربع) نسبت به كشت سنتي و SRI به ترتيب 3/18 و 1/25 درصد افزايش معني‌داري داشت، زيرا بيشترين و كمترين تعداد خوشه‌چه‌ پوك در خوشه به ترتيب براي سيستم هاي كشت SRI و بهبود يافته حاصل گرديد و تعداد خوشه در مترمربع براي كشت بهبود يافته بيشتر از كشت سنتي و SRI بود. حداقل تعداد خوشه‌چه‌ پوك درخوشه با حذف يك سوم خوشه حاصل شد كه نسبت به شاهد 5/39 درصد كاهش معني‌داري داشت و نشان‌دهنده محدوديت منبع فتوسنتزي در رقم فجر است. تعداد خوشه‌چه پوك درخوشه با قطع برگ پرچم در مقايسه با شاهد 3/7 درصد افزايش يافت كه نشانه اهميت برگ پرچم در پر شدن خوشه‌چه‌ها مي‌باشد‌. عملكرد دانه با قطع برگ پرچم نسبت به شاهد حدود 4/16 درصد كاهش داشت‌. اثر متقابل سيستم‌هاي زراعي مختلف و روابط منبع- مخزن تنها بر تعداد خوشه‌چه‌ پوك در خوشه معني دار گرديد .

Abstract In order to investigate the effect of source and sink relationship and the planting systems in fajr rice cultivar, an experiment carried out in rice investigations institute of Amol during 2010. This experiment performed as split plot in the basis of randomized complete blocks design with 3 replications. Different planting systems in three levels (Traditional planting, Improved planting and SRI planting) were in main plots and 3 levels of sink- source relations ( 3 1 Panicle omitting, Flag leaf omitting and Control) were allocated in sub plots. Maximum grain yield (873/9 gram at m2) produced under system of improved planting. Improved planting grain yield had 18/3% and 25/1% significant increasing and compared to traditional and SRI respectively, because maximum and minimum number of empty spikelet in the panicle obtained for SRI and improved planting systems alternatively. Minimum number of empty spikelet in panicle gained after cutting 1/3 panicle that has 39/5 % decrease to control and shows source photosynthesis limitation in the fair cultivar. Cutting flag leaf 7/3% increased the Number of empty spikelet to control. It showed importance of flag leaf for filling spikelets. Grain yield 16/4% decreased by cutting flag leaf compare to control. Interaction effect of different planting systems and source- sink relations was significant only on the number of empty spikelet on panicle,