درآمدي بر تعامل مفاهيم جنسيت و فضا

An Introduction to the Interaction of Gender and Space

در طراحي و ارزيابي فضاهاي شهري، انديشمندان به نيازهاي اوليه انسان بسيار توجه ميكنند و همه بر اين اعتقاد هستند كه، بدون توجه به اين نيازها، امكان دسترسي به فضا و تحرك پذيري در آن به حد قابل ملاحظه اي محدود خواهد شد. اين نيازها تحت تاثير متغييرهاي مختلفي قرار دارند و «جنسيت » يكي از موضو عهاي حساس اين مقوله است. تا كنون تحقيقات دامن هدار فراواني درباره جنسيت و جنبه هاي مختلف اجتماعي، فرهنگي، رواني، اشتغال،اقتصاد، و... در قالب رو كيرهاي مختلف درباره زنان صورت گرفته است، و لكين مطالعات شفافي پيرامون ارتباط اين گروه‌ كه حداقل با نيازهاي فضايي نيمي از استفاده ك‌نندگان از فضا هستند و مطميناخاصي مواجهند با فضاي شهري صورت نگرفته است.هدف از اين پژوهش معرفي يكي از مباحث مت اخر در حوزه دانش طراحي شهري؛ موضوع جنسيت، تحليل تعامل مفاهيم جنسيت معرفي چگونگي امكان مداخله طراحي شهري درو فضا، و نهايتاتعادل بخشي به فضاي شهري جنسيت يافته است. به اين منظور نخس ??ت مفاهيم اوليه و رويكردهاي نظري در موضوع جنسيتْ مطرح؛ سپس سير تحول محتوايي اين رويكردها بررسي، و در ادامه ضمن بازشناسي نظريات مرتبط،تعامل مفاهيم جنسيت و فضا و نمودهاي بازنمايي جنسيت در فضاي شهري معرفي مي شوند. در نهايت امكان مداخله طراحي شهري، كه ابزار ارتقاي كيفيت محيط براي تمام گرو ههاي اجتماع است، سنجش خواهد شد. يافت ههاي اين مطالعه نشان م يدهد كه تفاو تهاي جنسيتي، گرچه بر پايه تفاوتهاي جنسي )عموماً منتج از تفاو تهاي طبيعي( استوار هستند، ولي از طرق اجتماعي، فرهنگي، و تاريخي ايجاد مي شوند، كه در خلال زمان و مكان دستخوش تغييرند. تحقيق حاضر چنين دلالت مي كند كه، اساسي ترين بازنمايي فضاي جنسيت يافته نمونه «حو ز ههاي مجزا » هستند، و يك سيستم تقابلي و سلسله مراتبي است، كه قلمرو عمومي را از قلمرو خصوصي جدا م يكند. نهايتاپژوهش به اين نتيجه مي رسد كه مطالعه و بررسي جنسيت و فضا يك موضوع ميان رشته اي است و در اين ميان حرفه طراحي شهري، با تكيه بر رويكردهاي كثرت گرا و به كار بستن معيارهاي طراحي هم هشمول، قادر خواهد بود، در فرايند ايجاد فضاي شهري و با مد نظر قرار دادن موضوع جنسيت، به نيازهاي گرو ههاي مختلف جمعيتي توجه كند و از اين طريق فضاي شهري جنسيت يافته را تعادل بخشد.

This paper considers the role of gender in urban planning. The basic theories on gender philosophy are first reviewed to clarify the nature of gender representation in the urban space. The potential of urban planning interventions to improve the urban environment in response to the needs of all social groups is then assessed. It is demonstrated that although gender differences are based on the natural differences between the two sexes, they are defined in a certain historical, cultural and social context. It is argued that a common representation of gender in space is ‘segregated space’—a hierarchic defense system to demarcate private and public domains. Its concluded that the interaction of urban space and gender requires a multidisciplinary conduct, a pluralistic approach and universal planning criteria. It would then be possible to create a balanced gender-sensitive urban space