كوروش عيلامي ـ انشاني يا كوروش پارسي؟ نگاهي دوباره به بحث‌هاي پيرامون هويت عيلامي ـ انشاني كوروش دوم

Cyrus the Elamite-Anshanite or Cyrus the Persian? A New Look at Elamite-Anshanite Identityof Cyrus II

ورود پارسي‌ها به انشان / پارسه و ارتباط گسترده آنان با ساكنان عيلاميِ اين سرزمين در جنوب غرب ايران باعث نفوذ فرهنگ و تمدن عيلام در فرهنگ و تمدن هخامنشي به‎ويژه در زمان كوروش دوم و كمبوجيه دوم شد. به‎علاوه، ادعاهاي كوروش در استوانه مشهور خود به زبان بابلي كه خود و اجدادش را پادشاهان انشان معرفي مي‌كند و ذكرنكردن نام پارس و يا هخامنش در اين نوشته، باعث شده است كه در سال‌هاي اخير تعدادي از انديشمندان تاريخ ايرانِ پيش از اسلام درباره هويت پارسي كوروش دچار ترديد شده و كوروش را داراي هويت عيلامي ‎ـ‎ انشاني بدانند. هرچند كه تاكنون نقدهايي بر چنين ادعاهايي نوشته شده است، هنوز اين بحث‎ها ادامه دارد. در اين مقاله تلاش شده است تا با استفاده از شيوه پژوهش‌هاي تاريخي و با استناد به داده‌هاي باستان‎شناسي، اسناد و نوشته‌هاي كهن ميان‎روداني ـ عيلامي، كتيبه‌هاي پارسي، الواح عيلامي، نوشته‌هاي يوناني و همچنين پژوهش‌هاي جديد تاريخي و با ارزيابي بحث‌هاي موافق و مخالفِ ادعاي بالا، به بررسي نظر پاتس در رابطه با هويت انشاني ‎ـ عيلامي كوروش دوم بپردازيم.

The arrival and settlement of Persians in Parsa/Anshan and their strong relations with the Elamite inhabitants of south-western Iran brought the Achaemenid culture and civilization under the influence of the Elamite culture and civilization, in particular during Cyrus II and Cambyses II. Furthermore, Cyrus II, in his famous Cylinder in Babylonian language, introduces himself and his ancestors as kings of Anshan and makes no mention of Parsa or Achaemenids at all. This has caused a number of scholars of ancient Iran to question the identity of Cyrus as Persian and identify him as Elamite-Anshanite. Although this hypothesis has been disputed by other scholars, the problem lingers on. This article uses historical method to examine various claims in this subject, in particular Daniel Potts’s theory on Cyrus’s Elamite-Anshanite identity, on the basis of archaeological data, ancient Mesopotamian-Elamite documents, Persian inscriptions, Elamite tablets, and Greeks texts.