مقايسه‌ي مفاهيم گاهاني اسپنته مينيو و اسپنيشته مينيو با فيض مقدّس و فيض اقدس در نظام عرفاني ابن عربي

A comparison between “Spэništa mainyu”- “spэnta mainyu” in Zoroaster’s Gāthas and “al-fayd al-aqdas”- “al-fayd al-muqaddas” in Ibn Arabi’s mystical system

در اين مقاله دو مفهوم گاهاني به هم پيوسته، اسپنيشته مينيو و اسپنته مينيو ، با دو مفهوم بنيادين در نظام انديشگي محيي الدّين ابن عربي، فيض اقدس و فيض مقدّس، مقايسه مي شود. هدف از اين قياس، بيش از تطبيق اين دو مفهوم، تلاش براي تبيين يكي از امّهات مفاهيم گاهاني در چارچوب نظريات يكي از چهره هاي اصلي عرفان اسلامي است. به اين منظور، در گام نخست نگاهي به دو لفظ اسپنيشته مينيو و اسپنته مينيو مي اندازيم وپس از بررسي كاركرد اين دو اقنوم در يزدان شناخت گاهاني، در بخش دوم، توضيح بسيار كوتاهي درباره ي دو مفهوم فيض اقدس و فيض مقدّس ارايه مي كنيم. در بخش سوم مقاله، به مقايسه‌ي دو مفهوم گاهاني با دو اصل مورد اشاره در انديشه ي ابن عربي مي پردازيم. آوانويسي متون گاهاني در سراسر اين مقاله مطابق روش هلموت هومباخ است (Humbach, 1991).

This article tries to compare two contiguous concepts in Zoroaster’s G?thas, “Sp?ni?ta mainyu”- “sp?nta mainyu”, with two others in Ibn Arabi’s mystical system, “al-fayd? al-aqdas”- “al-fayd? al-muqaddas”. By this comparison, we are in quest of arraying an explanation of two basic concepts of the G?thas within the theories of a major figure of Islamic mysticism rather than corresponding these two to those. For this purpose, this paper takes a look at “Sp?ni?ta mainyu” and “sp?nta mainyu” and after pursuing the function of these two hypostasises in G?thic theology, in the second part, it offers a very short explanation about the two Ibn-Arabian concepts “al-fayd? al-aqdas” and “al-fayd? al-muqaddas”. In the third part the mentioned comparison between the two G?thic elements and the two Ibn-Arabian is accomplished. The G?thic terms, words and phrases are transcripted according to Humbach’s method all over this article.