جايگاه سيره عقلا در فقه جزايي اماميه

The Place of Logical Usages in Criminal Jurisprudence

سيره عقلا عبارتست از شيوه عملي و يا ارتكازات دروني همه عقلاي عالم فارغ از تفاوت هاي مكاني، زماني و گرايشات ديني و مذهبي در برخورد با يك واقعه كه آن روش را مفيد و نيك تشخيص بدهند. در خصوص منشا حجيت سيره عقلا دو ديدگاه كلي وجود دارد. نخست طريقيت و دوم، موضوعيت سيره عقلا . حجيت سيره هاي نوپديد بر اساس موضوعيت سيره عقلا قابل تحليل است. گرچه سيره عقلا در مسايل فقه جزايي مورد استناد فقها قرار گرفته، اما به نظر مي رسد اين سيره بايد نقش گسترده تري در اين حوزه ايفا كند. برخي از كاربردهاي آن در فقه جزا را مي توان اين موارد نام برد: تعريف حرز، لزوم مال محسوب شدن شي مسروق، ملاك احراز رشد، عدم ترتب مجازات بر صرف قصد مجرمانه، نياز جامعه به وضع مقررات، جرم انگاري و وضع مجازات و تحديد آزادي ها، مجازات جريمه مالي به عنوان يكي از تعزيرات و ... .

The logical usages is the practical way or mental opinion of all the rational people all over the world, regardless of their spatial, temporal and religious differences, which find it useful and good in dealing with a phenomenon. There are two general views about the criteria of validity of logical usage: first, instrumental validity and second, per se validity. The validity of new usages is based on second view. Although logical usages are used by jurists in criminal jurisprudence but it seems that it should has more important role in criminal jurisprudence. Some of its applications in the criminal jurisprudence are: the definition of “Herz”(protected), what is robbed needs to be property, the criterion of Roshd (growth), the mere criminal intent has no punishment, the community needs to regulate, impose criminal penalties and restrict freedom, financial penalties as a kind of “Tazir”(punishment).