تاثير تاريخهاي مختلف كاشت بر محتوي كلروفيل، ميزان تشعشع جذب شده و شاخص سطح برگ ژنوتيپهاي نخود

Effect of different sowing dates on chlorophyll content, intercepted radiation and leaf area index of chickpea genotypes

چكيده تاريخ كاشت و ژنوتيپ دو عامل مهم موثر بر رشد و عملكرد گياهان زراعي، از جمله نخود محسوب مي شوند. لذا به منظور بررسي تاثير تاريخهاي مختلف كاشت پاييزه و بهاره بر روي محتوي كلروفيل، ميزان تشعشع جذب شده و شاخص سطح برگ پنج ژنوتيپ نخودآزمايشي در سال هاي زراعي 1388 و 1389 در مزرعه آموزشي پژوهشي دانشگاه آزاد اسلامي واحد شهرري واقع در جنوب تهران اجرا شد. پنج تاريخ كاشت شامل: 20 مهر، 10 آبان، 30 آبان (پاييزه)، 25 اسفند و 16 فروردين (بهاره) به همراه پنج ژنوتيپ نخود شامل: آرمان، آزاد، هاشم، ILC482 و ILC1799در طرح فاكتوريل در قالب بلوكهاي كامل تصادفي با چهار تكرار مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج تجزيه مركب دوساله نشان داد كه تاثير سال بر هيچ يك از صفات اندازه گيري شده معني دار نبود. تاثير تاريخ كاشت و ژنوتيپ و همچنين اثرات متقابل اين دو بر ويژگي هاي مورد سنجش بسيار معني دار بود. بيشترين شاخص سطح برگ، ميزان تشعشع جذب شده و محتوي كلروفيل b از كاشت پاييزه (30 آبان) بدست آمد، در حالي كه بالاترين محتوي كلروفيل a و كل از كاشت بهاره (16 فروردين) حاصل شد. در بين ژنوتيپ هاي نخود نيز بالاترين شاخص سطح برگ، ميزان تشعشع جذب شده و محتوي كلروفيل ها به ترتيب مربوط به ارقام آزاد، ILC1799و هاشم بود.

Abstract Sowing time and genotype are two important factors which influence crop performance including chickpea. In order to investigate the effects of autumn and spring sowing dates on chlorophyll content, intercepted radiation and leaf area index of chickpea genotypes a field experiment was carried out in Shahre-Rey region, in south of Tehran, Iran during 2009and 2010growth seasons. The experiment was laid out in factorial arrangement on the basis of randomized complete block design with four replications which five sowing dates (October 12, November 02 and November 22 as autumn sowing dates and March 16 and April 06 as spring sowing dates) and five chickpea genotypes (Arman, Azad, Hashem, ILC1799 and ILC482) were treatments. Results of combined analysis showed that effect of year on measured traits was not significant but effect of sowing dates, genotypes and these interactions were significant. The maximum leaf area index, intercepted radiation and chlorophyll b content were recorded in autumn sowing (November 22) nevertheless the highest chlorophyll a and total chlorophyll were observed in spring sowing (April 06). Among genotypes, maximum leaf area index, intercepted radiation and chlorophyll contents were obtained in Azad, ILC1799 and Hashem respectively.