ناكارآمدي نظريه مشهور در توجيه تعليق سنخ حكم درباب مفهوم شرط

Inefficiency of Famous Theory In Justifying Suspension of General Ruling about Implicit Meaning of Condition

مفهوم «شرط»، از جمله مباحث علم اصول فقه و به معناي انتفاي حكم موجود در قضيه شرطيه در فرض انتفاي شرط است. براي اثبات و وجود مفهوم شرط، لازم است با انتفاي موضوع، سنخ حكم موجود در قضيه شرطيه منتفي شود و نه شخص حكم. اما انتفاي سنخ حكم در قضايايي كه حكم مستفاد از هيات است، با يك اشكال جدي روبه رو است؛ چرا كه بنا برنظريه مشهور در خصوص وضع هيات، حكم مستفاد از هيات، داراي معناي جزيي و به عبارتي شخص حكم است. بنابراين آنچه در قضيه وجود دارد شخص حكم است، در حاليكه اثبات مفهوم، متوقف بر انتفاي سنخ حكم است. اكثر محققان اصولي به منظور دفع اين اشكال، به دنبال اثبات تعليق سنخ حكم هستند و با توجه به تفاوت مبنا، استدلال هاي مختلفي مطرح كرده اند كه كليه آن ها مورد مناقشه و مردودند. با توجه به اين كه موضوع در قضاياي شرعي، به طور غالب و بنابر اصل از نوع حقيقيه (كلي) است؛ نظريه مشهور در خصوص وضع هيات با اشكال مهم ديگري مواجه مي شود و آن، عدم تناسب بين موضوع كلي و حكم شخصي است. لذا در فرض كلي بودن موضوع، لزوماً بايد سنخ حكم بر آن مترتب شود تا همه حالات و مصاديق موضوع را در برگيرد و ترتب حكم شخصي بر موضوع كلي، معقول نيست. بنابراين، با حفظ نظريه مشهور در باب هيات، براي دفع اشكال مورد نظر و اثبات مفهوم شرط راهي باقي نمي‌ماند.

"Implicit meaning of condition" – i.e. nullification of legal ruling present in a conditional statement in case of disappearance of condition – is one of the topics discussed in ʹElm-e-Usul-e-Fiqh (Science of principles of jurisprudence). For proving the implicit meaning of the condition, it is necessary that if subject of the ruling disappears, the general ruling present in the conditional statement should be nullified rather than individual ruling. However, nullification of the general ruling in the statements in which the ruling is concluded from structure (of the sentence) confronts a serious problem. Because, according to the famous theory, a ruling concluded from the structure has a minor meaning or in other words is the individual ruling. Therefore, what conditional statement consists of is the individual ruling, whereas proving the implicit meaning relies on disappearance of the general ruling. Majority of scholars of ʹElm-e-Usul-e-Fiqh try to reply to this objection by proving the suspension of the general ruling (on the condition). Due to basic difference, they have presented different arguments that most of them are objectionable and invalid. As mostly the subject of the legal statements is general, therefore the famous theory regarding position of the structures confronts another important objection, i.e. disproportion between a general subject and individual ruling. So if we assume that the subject is general, necessarily the general ruling should apply on it so that it may cover all the occurrences and circumstances of the subject. It is not rational that an individual ruling may apply on a general subject. Therefore, by preserving the famous theory about (lexical) structures, there is no way to avoid the said objection and prove the implicit meaning of the condition.