مقايسه تجربي معيارهاي دين‌داري از نظر روحانيان و دانشگاهيان

An Experimental Comparative Study of Clergies and Academics’ View on Religiosity Criteria

در اين مقاله معيارهاي دين‌داري از نظر روحانيان و دانشگاهيان مورد بررسي قرار گرفته و مقايسه مي‌شود. منظور از معيارهاي دين‌داري، مبنايي است كه بر اساس آن درباره دين‌داري خود يا ديگران داوري مي‌شود. با استفاده از نظر وبر در مورد رابطه شرايط اجتماعي با تفاسير و تعابير ديني و نيز نظريه‌هاي عرفي‌شدن و با توجه به ويژگي‌هاي اجتماعي دو گروه مورد مطالعه، از جمله ارتباط بيشتر دانشگاهيان با نهادهاي علمي و ارزش‌هاي مدرن، اين فرضيه مطرح شد كه روحانيان و دانشگاهيان معيارهاي متفاوتي براي داوري درباره دين‌داري دارند و دانشگاهيان تاكيد بيشتري بر جنبه‌هاي عام اخلاقي و تاكيد كمتري بر جنبه‌هاي مناسكي، جمعي و اخلاق شرعي يا فقهي دارند. با استفاده از پرسشنامه‌اي كه بر اساس يك مدل دين‌داري چندبعدي طراحي شد، نظر پاسخگويان درباره ميزان اهميت معرِّف‌هاي مختلف ابعاد دين‌داري براي داوري درباره دين‌داري افراد پرسيده شد. يافته‌هاي پژوهش نشان داد كه دانشگاهيان و روحانيان در معيارهاي دين‌داري مورد نظر خود، تاكيد متفاوتي بر ابعاد مختلف دين‌داري دارند. در‌حالي‌كه از نظر روحانيان، تمامي ابعاد دين‌داري داراي اهميت زياد و تقريباً يكساني بودند، دانشگاهيان تاكيد ويژه‌اي بر جنبه‌هاي عام اخلاقي داشتند

In this paper clergies and academics’ View on Religiosity Criteria will study and compare. Religiosity criterion is considered as the principle based on which the extent of religiosity of people is evaluated. Based on the sociological theories of Weber, Stark and Girth about the relationship between religious understandings of different groups and their social status and situations and on the basis of secularization theories, and also considering the fact that clergies and academics enjoy different social characteristics, particularly with regard to their relation with academic institutions and modern values, it was hypothesized that clergies and academics criteria for religiosity vary and academics put more focus on general moral aspects and less emphasis on ritualistic, collective and juridical aspects of religiosity. For this aim, three samples of clergies, academics and academic clergies compared by conducting a questionnaire in which the respondents decided on the significance of the items of a multidimensional religiosity scale. The data revealed that academics and clergies emphasized differently on various aspects of religiosity. While clerics focused on all aspects and dimensions of religiosity, academics put primarily stress on moral aspects of religiosity and put less stress on collective rituals. The diversity could be explained based on the differences of social situation and educational tradition of clergies and academics.