تاثير كشت مخلوط افزايشي ذرت (Zea Mays L.) و لوبيا ( Phaseolus vulgaris L.) بر عملكرد، اجزاي عملكرد و كنترل علف هاي هرز در شرايط اقليمي زنجان

The Effect of Additive Maize-bean Intercropping on Yield, Yield Components and Weeds Control in Zanjan Climate Conditions

يكي از راهكارهاي كنترل علف هاي هرز، افزايش تنوع و استفاده از كشت مخلوط مي باشد. به منظور ارزيابي كشت مخلوط ذرت و لوبيا و ميزان كنترل علف هاي هرز در شرايط آب و هوايي زنجان، آزمايشي در سال 1389 به صورت طرح اسپليت پلات در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي در3 تكرار به اجرا در آمد. عامل اصلي شامل الگوهاي مختلف كشت مخلوط افزايشي ذرت و لوبيا در 6 سطح شامل افزودن 20، 40، 60، 80 درصد تراكم بهينه لوبيا به تراكم بهينه ذرت به همراه كشت خالص هر دو گونه و عامل فرعي شامل كنترل علف هاي هرز در دو سطح كنترل و عدم كنترل بود. نمونه گيري از تراكم و بيوماس علف هاي هرز در طول فصل رشد به منظور مقايسه ميزان كنترل علف هاي هرز بين تيمارهاي مختلف كشت مخلوط و خالص صورت گرفت و در زمان برداشت نيز عملكرد و اجزاي عملكرد گياهان ذرت و لوبيا اندازه گيري شد و در نهايت با استفاده از شاخص هاي ارزيابي كشت مخلوط، سودمندي كشت مخلوط نسبت به تك كشتي مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج آزمايش نشان داد كه بيشترين كنترل علف هاي هرز در كشت مخلوط افزايشي 80 درصد لوبيا بدست آمد (70 درصد كاهش نسبت به كشت خالص ذرت). در شرايط عدم كنترل علف-هاي هرز ، بيشترين (7813 كيلوگرم در هكتار) و كمترين (6530 كيلوگرم در هكتار) عملكرد دانه ذرت به ترتيب در كشت مخلوط افزايشي 60 درصد و كشت خالص ذرت حاصل شد. در تمام شاخص هاي ارزيابي كشت مخلوط، نسبت هاي مختلف افزايشي كشت مخلوط نسبت به تك كشتي هر-دو گياه، برتري نشان داد. بيشترين سودمندي براساس شاخص هاي نسبت برابري زمين (LER)، كاهش يا افزايش عملكرد واقعي (AYL) و شاخص سودمندي كشت مخلوط (IA) در كشت مخلوط‌افزايشي 80 درصد لوبيا و بر اساس شاخص كل ارزش نسبي (RVT) در كشت مخلوط افزايشي 60 درصد لوبيا و در شاخص ضريب ازدحام نسبي (RCC) براي تيمار افزايشي 40 درصد لوبيا بدست آمد.

Increasing diversity and apply intercropping systems is one of approaches to control of weeds. To evaluate the effects of additive maize-bean intercropping on yield, yield components and weeds in Zanjan conditions, a field study was conducted in a spilt plot with randomized complete block design in three replications at Research Farm of Zanjan University in 2010. Main plots were the different patterns of additive intercropping systems in 6 levels included: sowing 20, 40, 60 and 80% of bean optimum density + 100% of maize optimum density and sole cropping of the crops and sub-plots were control and non-control of weeds. Density and biomass of weeds was sampled during growth season for comparing the amount of weeds control among different treatments. Yield and yield components of two crops were measured at the harvest time and advantage of intercropping was calculated by use of intercropping evaluation indices. The results showed that the most of weeds control was obtained in 80% bean+100% maize (reduction of 70% compared to sole cropping) and the highest and lowest yield of maize under non-control of weeds conditions were observed in 60% bean + 100% maize (7813 kg ha-1) and sole cropping (6530 kg ha-1) treatments, respectively. According to the all of indicators, intercropping had advantages compared to the monoculture of the crops. The intercropping of 80% bean + 100% maize had the highest advantage based on Land Equivalent Ratio (LER), Actual Yield Loss or Gain (AYL) and Intercropping Advantage (IA) but the highest advantage was obtained in the treatment of 60% bean + 100% maize by Relative Value Total (RVT) indicator and the intercropping of 40% bean + 100% maize showed the highest value as used of Relative Crowding Coefficient (RCC).