شناسايي نقش اجزاي مختلف راههاي دو خطه دو طرفه بين شهري در ايمني با استفاده از يك رويكرد ناهمفزون

Research Note Exploring the Contribution of Interstate Two-way Two-lane Road Elements to Safety: A disaggregate Approach

يكي از مشكلات دست اندركاران و متوليان ايمني راههاي برون شهري، ارتقاي سطح ايمني جاده ها در شرايط فقدان اطلاعات و يا دقيق نبودن آمار تصادفات جاده اي است. اين مساله بويژه در تع يين اولويت تخصيص بودجه ارتقاي سطح ايمني به نقاط مختلف يك جاده يا شبكه جاده اي به چشم مي خورد. هر چند در برخي مطالعات، ميزان خطرآفريني نسبي برخي معيارهاي ايمني از ديدگاه كلان مورد بررسي قرار گرفته است، لزوم يك نگرش ناهمفزون براي شناسايي نقش تمامي اجزاي راه به چشم مي خورد تا بتوان ميزان خطرآفريني نقاط مختلف جاده را در شرايط فقدان آمار تصادفات نيز محاسبه كرد. در اين مقاله با استفاده از يك رويكرد ناهمفزون نقش 47 عامل از اجزاي راه دو خطه دو طرفه بين شهري در ميزان خطرآفريني آن به دست آمده است. به اين منظور با استفاده از فرآيند تحليل سلسله مراتبي در تحليل ميزان خطرآفريني هر يك از محدوده هاي جاده، نقش هر يك از اين اجزا و عوامل تشكيل دهنده آنها در احتمال بروز حادثه براي وسايل نقليه محاسبه شده است. تحليل پرسشنامه هايي كه توسط متخصصين ايمني جاده اي تكميل شده، نشان مي دهد كه محدود ههاي شامل كاربريهاي حاشيه راه و پاركينگهاي بين راهي، پلها، دسترسيها و تقاطعات، تونلها، قوسها و محدوده مسير مستقيم، به ترتيب بيشترين نقش در بروز تصادفات جاده اي را برعهده دارند. اين مطالعه نشان مي دهد كه از بين عوامل مورد بررسي، 12 عامل مهم تر، در بروز حوادث جاده اي در مجموع 50 درصد از احتمال بروز حادثه را تشكيل م يدهند.

In the absence of historical accident records, road authorities are faced to a problem of safety investment. Specially, this issue is arisen in case of improving the safety level of a road or a road network. Although, some studies have pointed out the hazard index of some road elements aggregately, no research is disaggregately addressed the issue. This paper addresses a disaggregate approach to identify the risk level of 47 elements of two-way two-lane roads. By introducing analytical hierarchy process (AHP), this paper explores the contribution of each road element to the road safety state. Results gained by the studied road safety experts showed that the main accident risk in the roads is due to parking and other roadside land uses, bridges, accesses and intersections, tunnels, curves and segments respectively. The study also shows that in the range of investigated factors, the top twelve factors are responsible for about 50 percent of accident probability.