تعيين غلظت فلزات سنگين در گياه حرا (Avicennia marina) و رسوبات بندر امام خميني(ره)

Determination of Heavy Metals Concentrations in the Mangroves (Avicennia marina) and Sediments of Imam Khomeini Port

وجود عناصر سنگين در بوم‌سامانه‌هاي آبي سال هاست كه مشكلات زيست محيطي زيادي را به‌وجود آورده است. اين عناصر در نتيجه‌ي عوامل طبيعي و فعاليت هاي صنعتي، كشاورزي و فاضلاب هاي شهري وارد محيط مي-شوند و از طريق زنجيره‌ي غذايي در بدن آبزيان تجمع مي يابند. گياه حرا به‌عنوان حلقه‌اي از زنجيره‌ي غذايي به واسطه‌ي توانايي در جذب فلزات سنگين مي تواند نشانگر افزايش نسبي غلظت اين عناصر در رسوبات بوم‌سامانه-هاي مورد نظر باشد. در اين مطالعه به‌منظور تعيين غلظت فلزات سنگين (Cu, Pb, Ni, Cd) در رسوبات منطقه بندر امام خميني(ره) و گياه حرا و بررسي ميزان تحرك اين فلزات بر اساس ضريب غني شدگي، 9 ايستگاه در رويشگاه هاي مانگرو انتخاب گرديد و نمونه هايي از برگ، ريشه مانگرو به همراه رسوبات منطقه جمع‌آوري شد. نمونه ها در اسيد غليظ هضم شدند و غلظت فلزات در آن ها با استفاده از دستگاه جذب اتمي اندازه گيري گرديد. نتايج نشان داد كه غلظت فلزات در ريشه گياهان بيشتر از برگ بود. همچنين همبستگي معني داري بين غلظت فلزات در ريشه و رسوب وجود داشت. بنابراين ريشه گياه حرا مي تواند بايومانيتور مناسبي براي رسوبات آلوده به فلزات سنگين باشد. ميانگين ضريب غني‌شدگي در برگ و ريشه ي گياه حرا براي همه فلزات كمتر از 1 بود كه مويد اين مطلب است كه حالت تجمع و دسترسي در گياه متوسط است.

Heavy metals have caused many environmental problems in aquatic ecosystems. These elements enter into the environment by natural factors, industrial activities, agriculture and urban sewages and can accumulate in aquatic organisms through the food chain. Mangroves as a food chain ring are able to adsorb heavy metals and can indicate elements concentrations in the ecosystem. In this study, to determine the concentration of heavy metals (Cu, Pb, Ni, Cd) in sediments and mangroves in Imam Khomeini Port and to investigate the mobility of these metals based on enrichment factor, nine stations were selected and samples collected from mangrove’s leaves, roots, and sediments. The samples were digested in concentrated acid and metal concentrations were determined using atomic absorption. Results showed that metal concentrations in the roots of plants were more than in the leaves and there was a significant correlation between concentrations of metals in the sediment and plant roots. Therefore, mangrove roots can be a good biomonitor for polluted sediments with heavy metals. The average of enrichment coefficients in leaves and roots of mangroves for all metals was less than 1, that shows accumulation and availability are medium in this plant.