جايگاه نمادهاي هويت ملي در زبان و ادب فارسي؛ مطالعه موردي: آثار داستاني جمال‌زاده

National Identity in the Persian Literature Case Study: Jamalzadeh’s Stories

توجه به مسيله هويت ملي در عصر مشروطه از اهميت زيادي برخوردار شد؛ دغدغه هويت ملي در آثار بسياري از نويسندگان اين عصر، گوياي جايگاه اين مسيله در اين دوره تاريخي است. از جمله اين نويسندگان، پدر داستان‌نويسي كوتاه ايران، سيد محمدعلي جمال‌زاده است. براين اساس، پژوهش حاضر با هدف تشريح جايگاه نمادهاي هويت ملي در آثار اين نويسنده (يكي بوديكي نبود؛ تلخ وشيرين؛ كهنه و نو؛ قصّه مابه سر رسيد) درمراحل مختلف زندگي ادبي او صورت گرفته است .پژوهش حاضر از نوع پژوهش‌هاي توصيفي، كيفي است كه با استفاده از روش تحليل محتوا صورت گرفته است. بدين منظور با مطالعه ابعاد هويت ملي، مباحث نظري و ادبيات پژوهش درباره هويت ملي، مولفه‌هايي براي اين هويت تعيين و سازه تحليل محتوا تهيه شد و بر مبناي آن، ميزان و نوع توجه به هويت ملي مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه از بين مولفه‌هاي هويت ملي در داستان‌هاي جمال‌زاده، بيشترين فراواني متعلق به نمادهاي زبان فارسي است. در مراحل بعدي اين واكاوي نمادهاي جغرافيايي، تاريخي، ادبيات، و مشاهير و فرهنگ از بيشترين فراواني‌ها برخوردارند. تعمق در آثار جمال‌زاده نشان مي‌دهد اين نويسنده در اوايل داستان‌نويسي، به ساختار عيني و مادي هويت توجه بيشتري كرده و در اواخر دوره داستان‌نويسي به ساختار معرفتي هويت بها داده است. تحليل كيفي محتواي داستان‌هاي جمال‌زاده نشان مي‌دهد عناصر هويت ملي در آثار وي بسيار پُررنگ و تقريباً تمام جنبه‌ها در آن مورد توجه قرار گرفته است. آثار او وابسته به زمينه بوده واز اين حيث حال و هواي ايراني دارند به نحوي كه مي توان گفت هر چند جمالزاده خود در ايران نمي زيسته است اما در دنياي داستانهايش درايران وهمراه با ايرانيان زيسته است

The issue of national identity became an important discussion in Mashrooteh era; concern about national identity in many works of writers of this era clarifies position of this historical period. Among those writers is the father of Iranians short stories, Seyyed Mohammad Ali Jamalzadeh. According to this , the purpose of present study was to examine the extent of attention to symbols of national identity in the Jamalzadeh’s stories (Once Upon a Time, bitter and sweet, old and new, our story came to the end) across Various stages of his literary life. The Design of this research was descriptive and its Methodology was qualitative that doing via content analysis method. For this end, by exploring the symbols of national identity in theoretical discussions, and literature review some components of national identity were defined and the structure of content analysis was prepared and then based on this structure, the amount and type of attention to the national identity symbols is evaluated. The results of comparison among the components of national identity symbols in Jamalzadeh’s stories showed the largest frequency belongs to “language” and after that, geology, history, literature; celebrities and culture are the most frequent components. Moreover, contemplation in Jamalzadeh’s works revealed that he apparently has focused on the visible and materialistic structure of identity more than the epistemic structure. In general, qualitative analysis of Jamalzadeh’s stories has shown that he allocate more attention to component of national identity in all of their works; his works depend on context and has an Iranian construction. Nonetheless, we can say he didn’t live in Iran but, in their stories he lived with an Iranian culture and Iranian people.