عوامل فردي و محيطي موثر بر كيفيت زندگي مرتبط با سلامت بيماران ديابتي نوع 2 در ايران

Individual and Environmental determinants of Health Related Quality of Life in Iranian patients with type II diabetes

چكيده زمينه: شيوع ديابت نوع دو طي دو دهه اخير به نحو چشمگيري افزايش يافته است. از پيامدهاي بيماري ديابت، كاهش كيفيت زندگي بيماران مبتلاست. بنابراين شناخت عوامل فردي و محيطي موثر بر كيفيت زندگي، ضروري به‌نظر مي‌رسد. اين مطالعه به‌منظور شناسايي عوامل فردي و محيطي موثر بر كيفيت زندگي بيماران ديابتي نوع دو اجرا شد. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه، داده‌هاي حاصل از مصاحبه چهره به چهره 3918 بيمار مبتلا به ديابت نوع 2 نمونه‌گيري شده به‌روش تصادفي- خوشه‌اي از سراسر كشور در سال 1385 تحليل شدند. كيفيت زندگي بر اساس مقياس اروپايي كيفيت زندگي 5 بعدي (EQ-5D) به تفكيك استان برآورد شد. جنسيت، سن، مدت ابتلا، وضعيت اقتصادي و سطح تحصيلات از طريق مصاحبه جمع‌آوري شده بودند. متغيرهاي سطح 2 شامل نرخ شهرنشيني، تعداد كلينيك‌ها و متخصصين غدد و نرخ باسوادي از سرشماري سال 1385 فراهم شدند. براي تحليل داده‌ها، روش آناليز رگرسيون چندسطحي در نرم‌افزار Ml-win به‌كارگرفته شد. يافته‌ها: داده‌هاي مربوط به 3472 بيمار ديابتي نوع 2 تحليل شدند. سن، جنس، تعداد سال‌هاي ابتلا، وضعيت اقتصادي و سواد در سطح فردي و نرخ شهرنشيني در سطح محيطي از نظر آماري ارتباط معناداري (05/0 < P) با كيفيت زندگي بيماران داشتند. نتيجه‌گيري: بر اساس نتايج اين مطالعه جنسيت، سن، سال‌هاي آگاهي از بيماري، وضعيت اقتصادي، وضعيت تحصيلي بيماران ديابتي و نرخ شهرنشيني در استان بر كيفيت زندگي مرتبط با سلامت بيماران اثر مي‌گذارند.

Abstract Background: In recent two past decades prevalence of Type II diabetes has increased dramatically. Despite its financial costs, one of its consequence outcomes is decreasing quality of life of Diabetic patients. So it seems to be more useful to evaluate the influential personal and also environmental factors on patient’s quality of life. The purpose of this study was to assess effects of personal and environmental factors on Health Related Quality of Life (HRQoL) of Iranian type II diabetic patients. Material and Methods: We worked on some parts of data form a national cross sectional study conducted in 2006. Sampling technique was random cluster sampling. Data collection method was face to face interview based on EQ-5D questionnaire. Interview form, also measured personal factors include: gender, age, duration of diseases from diagnosis, educational and family economic status. We collected our environmental factors such as literacy rate, urbanization rate, number of medical clinics and endocrinologists from latest national census, 1385. For data analysis we used multilevel regression analysis by Ml-win software. Results: Available data were analyses for 3472 diabetic patients. Gender, age, duration of disease, economic status and educational level in personal level and urbanization rate as an environmental factor were statistically significant factors in relation with health related quality of life. Conclusion: Based on study results, gender, and age, duration of illness, family economic and educational status of patients and the rate of urbanization affect on the HRQoL of type II diabetic patients.