ارزيابي آسيب پذيري بافت تاريخي شهرها در برابر زلزله با استفاده از روش تحليل سلسله مراتبي (AHP) و سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) مطالعه ي موردي: محله ي فهادان يزد

The vulnerability of historic textures against earthquake by using AHP method and Geographic Information System GIS Case study: Fahadan neighborhood in Yazd

وجود شهرهاي با قدمت زياد و مشكلات مربوط به شهرسازي بي برنامه و گسترش بافت هاي فرسوده ي شهري باعث شده است تا خطر زمين لرزه و تخريب هاي ناشي از آن بسياري از شهرهاي كشور ما را نيز تهديد كند. اما آنچه اهميت اين تهديد را در مورد بافت هاي تاريخي دو چندان مي كند، از يك سو ارزش اين بافت ها به عنوان سرمايه اي ملي و از سويي ديگر مشكلات و نارسايي هايي است كه به دلايل گوناگون در زمينه هاي كالبدي، اجتماعي و فرهنگي در اين فضاها بروز كرده است. مديريت بحران ناشي از زلزله در بافت هاي تاريخي را مي توان بسيج و سازماندهي تمامي امكانات و توانايي هاي كشور براي مقابله با بحران ناشي از وقوع زلزله و تبديل آن به شرايط عادي و فرصتي براي بازسازي مطلوب و مناسب مناطق داراي بافت تاريخي باارزش تعبير نمود. در اين پژوهش ابتدا به شرايط ويژه ي بافت تاريخي محله ي فهادان يزد كه زمينه ي آسيب-پذيري آن را در برابر سوانح طبيعي فراهم نموده است، توجه گرديده است، سپس به تعريف شاخص هاي موثر در آسيب-پذيري بافت تاريخي يزد و وزن دهي و اولويت بندي آن ها با استفاده از روش تحليل سلسله مراتبي (AHP) و نرم افزار Expert choiceپرداخته مي شود و در انتها با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS)، نقشه ي آسيب پذيري محله ي فهادان يزد ارايه مي گردد. با توجه به اين نقشه، مشاهده مي گردد كه توزيع مناطق با آسيب پذيري بالا، حدود 65 درصد از مساحت محله را در بر گرفته است. 20 درصد از محله، داراي آسيب پذيري متوسط و بقيه ي مساحت محله را فضاهاي داراي آسيب-پذيري كم به خود اختصاص داده اند.

The expansion of many timeworn textures in old cities in addition to the troubles arising from unplanned urbanization threaten cities in Iran. Earthquakes are major hazards, which make a threat to these urbanizations. Cultural heritage sites in the cities are valuable whilst normally they do not have appropriate protection to improve their functional efficiency. Thus, it is of the utmost importance to pay special attention to them. Disaster management organizes the people’s responsibilities for dealing with all humanitarian aspects of emergencies. It helps urban planners manage resources and cover all aspects of emergency management such as preparedness, response and recovery. This paper aims to analyze seismic vulnerability by using indicators of historical textures. AHP method and the Expert Choice software have been used to assess the effects of these indicators in Fahadan neighborhood in Yazd. The vulnerability map of this area has been generated by using Geographic Information System (GIS). The results indicate high vulnerability in this area, especially in the northern and southern parts.