بررسي رابطه باورهاي انگيزشي و راهبردهاي شناختي- فراشناختي

The Relation among Motivational Beliefs, Cognitive and Metacognitive Strategies and Academic Achievement: Testing of Alternative Models

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسي روابط بين باورهاي انگيزشي (باورهاي خودكارآمدي، باورهاي كنترل در يادگيري و اضطراب آزمون) و راهبردهاي شناختي و فراشناختي (تفكر انتقادي، خودنظم بخشي‌ فراشناختي، مديريت زمان و مكان مطالعه، كمك طلبي از همسالان) با پيشرفت تحصيلي، در دانش‌آموزان دختر سوم دبيرستان رشته علوم انساني، با استفاده از مدل علّي است. روش: براي انتخاب گروه نمونه، از روش نمونه گيري چندمرحله اي استفاده شد؛ بدين شكل كه از بين دانش-آموزان دختر كه در سال تحصيلي 89-1388 در دبيرستان هاي شهر تهران در رشته علوم انساني تحصيل مي كردند، 250 نفر انتخاب شدند و مورد مطالعه قرار گرفتند. براي ارزيابي همه متغيرهاي پژوهش، از پرسشنامه راهبردهاي انگيزشي براي يادگيري استفاده شد. در اين پژوهش، معدل پايان سال تحصيلي دانش آموزان در پنج درس اختصاصي، به عنوان شاخص پيشرفت تحصيلي آنها در نظر گرفته شد. يافته ها با روش‌هاي آماري تحليل عاملي اكتشافي، تحليل عاملي تاييدي و تحليل مسير تجزيه و تحليل و براي بررسي روابط علّي بين متغيرهاي پژوهش، دو مدل مفهومي آزموده و مقايسه شدند. يافته ها: نتايج پژوهش از برازش بهتر مدل دوم با يافته ها حمايت مي كنند. در اين مدل، دو متغير باورهاي خودكارآمدي و باورهاي كنترل يادگيري، به‌عنوان متغيرهاي برون زاد؛ و متغيرهاي تفكر انتقادي، خودنظم‌بخشي فراشناختي، مديريت زمان و مكان مطالعه، كمك‌طلبي از همسالان، اضطراب آزمون و پيشرفت تحصيلي متغيرهاي درون زاد در نظر گرفته شدند. با اين حال، هر دو مدل نشان دهنده وجود روابط علّي معنادار بين باورهاي انگيزشي، راهبردهاي شناختي و فراشناختي با پيشرفت تحصيلي هستند. نتيجه‌گيري: دانش آموزان با خودكارآمدي بيشتر، از راهبردهاي شناختي و فراشناختي بيشتري استفاده مي كردند، اضطراب آزمون كمتري داشتند و در نتيجه پيشرفت تحصيلي آنها بيشتر بود.

Objective: The purpose of the present study was to assess the relationship between motivational beliefs (self-efficacy, learning control, and test anxiety), cognitive and metacognitive strategies (critical thinking, metacognitive self- regulation, time and environment management and peer help seeking), and academic achievement in third grade high school female students of humanities, using causal model. Method: Multistage sampling was used in order to select the sample group. To this end, 250 students were selected from among third grade female high school students in Tehran in the educational year 1388-89. In order to assess all research variables, the motivational strategies for learning questionnaire was used. In this study the average of students’ scores in five specific subjects, was considered as their index of academic achievement. Data were analyzed using confirmatory and exploratory factor analysis and structural equations model; and for the assessment of causal relationships among research variables, two cognitive models were tested and compared. Results: Results indicated a better goodness of fit for the second model. In this model, self-efficacy and beliefs of control were considered as exogenous variables and critical thinking, cognitive self- regulation, time and environment management, peer help seeking and academic achievement were considered as endogenous variables. Nevertheless, both models indicated the presence of significant causal relationships between motivational beliefs, cognitive and metacognitive strategies and academic achievement. Conclusion: More successful students took advantage of a greater number of cognitive and metacognitive strategies, had a lower level of test anxiety, and therefore, showed greater academic achievement.