اثر شوري كلريد سديم بر عملكرد دانه، جذب و انتقال برخي عناصر در سه توده گياه دارويي كرچك (L. Ricinus communis)

The effect of NaCl salinity on seed yield, nutrients uptake and their transmission in three local populations of castor bean (Ricinus communis

براي مطالعه اثر تنش شوري بر عملكرد دانه، جذب و انتقال عناصر در سه توده گياه دارويي كرچك (Ricinus communis L.)، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه كاملاً تصادفي با سه تكرار در شرايط گلخانه انجام شد. تيمارهاي مورد آزمايش شامل پنج سطح شوري كلريد سديم (2/1 (شاهد)، 2، 6/2، 8/3 و 8/4 دسي‌زيمنس بر متر عصاره اشباع خاك) به عنوان فاكتور اول و توده‌هاي كرچك (شيراز، كرمان و اروميه) به عنوان فاكتور دوم در نظر گرفته شدند. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه اثر تنش شوري بر عملكرد دانه و غلظت عناصر پتاسيم، كلسيم و منيزيم در اندام هوايي و ريشه كرچك در سطح يك درصد معني‌دار است. همچنين، توده‌ها از نظر كليه وي‍ژگي‌ها، به جز ميزان سديم ريشه با هم اختلاف معني‌داري نشان دادند. شوري، غلظت سديم در اندام هوايي و ريشه را افزايش داد ولي باعث كاهش غلظت عناصر پتاسيم، كلسيم و منيزيم در اين بافت‌ها شد. در بين توده‌ها بيشترين و كمترين عملكرد دانه به‌ترتيب مربوط به توده شيراز و توده اروميه بود. نتايج بيانگر اين است كه توده شيراز براي كاشت در شرايط تنش شوري مناسب‌تر است.

To study the effect of salinity stress on seed yield, uptake and transmission of elements in three local populations of castor (Ricinus communis L.), a factorial experiment was performed with three replications in a completely randomized design including five levels of salinity (1.2, 2, 2.6, 3.8 and 4.8 dS/m in soil saturation paste) as the first factor and castor populations (Shiraz, Kerman and Urumieh) as the second factor. The results showed a significant effect of salinity stress on seed weight and concentration of K, Ca and Mg in the shoots and roots of castor. The results also exhibited that different populations have a significant difference considering all their studied factors except Na in roots. The salinity reduced the concentrations of potassium, calcium and magnesium in shoots and roots while it oppositely increased concentration of Na. The highest and lowest seed yield were observed in Shiraz and Urumieh populations, respectively. The results suggest that Shiraz population is suitable for saline condition.