بررسي اثربخشي مداخله سرمايه روانشناختي لوتانز بر فرسودگي شغلي كارشناسان شاغل در شركت ايران خودرو ديزل

Evaluation of the effectiveness of psychological capital intervention of Luthans on job burnout in the experts working in Iran Khodro Diesel Company

مقدمه: مداخله سرمايه روانشناختي لوتانز يك برنامه آموزشي است كه اثربخشي آن بر كاهش بعضي از مشكلات مرتبط با كار تاييد شده است. بنابراين ممكن است بتواند بر كاهش فرسودگي شغلي كه از عوارض مربوط به كار محسوب شده و اثرات مخربي بر فرد و سازمان دارد موثر باشد. هدف پژوهش حاضر بررسي اثربخشي برنامه مداخله‌اي لوتانز بر فرسودگي شغلي بود. روش بررسي: پژوهش از نوع نيمه آزمايشي با طرح پيش آزمون و پس آزمون و جامعه آماري كارشناسان شاغل در شركت ايران خودرو ديزل به تعداد650 نفر بود. از بين آنها 60 نفر به شيوه نمونه‌گيري تصادفي انتخاب شده و در دو گروه 30 نفري قرار داده شدند. ابزار سنجش پرسشنامه فرسودگي شغلي پرسشنامه Maslash بود. پس از اجراي پرسشنامه برنامه مداخله‌اي لوتانز براي گروه آزمايش برگزار شد سپس شركت‌كنندگان بار ديگر با استفاده از پرسشنامه بررسي شدند. داده‌هاي پژوهش با نرم‌افزار SPSS و آزمون تي مستقل تحليل شدند. يافته‌ها: نتايج تحليل نشان داد كه نمره ميانگين پيش آزمون فرسودگي شغلي در هر دو گروه اختلاف كمي با يكديگر دارد (9/2و87/2)، اما ميانگين فرسودگي شغلي در پس آزمون گروه آزمايش (12/2) و در خرده مقياس‌هاي خستگي هيجاني (34/1) و مسخ شخصيت (72/0) كاهش معناداري يافته است (01/0P < .) تفاوت معناداري در زير مقياس فقدان كارآمدي مشاهده نشد (466/0P=)، اما نقاط برش پرسشنامه نشان مي‌دهد نمره گروه آزمايش از سطح متوسط به سطح بالاي كارآمدي تغيير كرده است. نتيجه‌گيري: با توجه به يافته‌ها مي‌توان گفت برنامه مداخله‌اي لوتانز بر كاهش فرسودگي شغلي به ويژه خرده مقياس‌هاي خستگي هيجاني و مسخ شخصيت موثر است. بنابراين مي‌تواند راهكار اجرايي مناسبي جهت‌ كاهش فرسودگي شغلي باشد.

Background: Psychological capital intervention of Luthans (PCI) is a training program whose effectiveness on decreasing some work-related problems has been confirmed. Therefore, it could be possible to reduce job burnout which is considered of work-related side effects, with devastating effects on individual and organization. The aim of present study was to evaluate the effectiveness of Luthans intervention program on job burnout. Methods: The study used a semi-experimental design with pretest and posttest. Statistical population was 650 experts working in Iran Khodro Diesel company. Among them 60 people were selected by random sampling method and divided into two groups of 30 people. Maslach job burnout questionnaire was used as assessment tool. After the implementation of the questionnaire, Luthans intervention program was applied to experimental group after each participant was tested again using questionnaire. Data was analyzed by SPSS software and independent T-test. Results: According to the results, burnout pretest scores show a small difference in both groups (2.87& 2.9). But considering job burnout (2.12) and subscales of emotional exhaustion (1.34) and depersonalization (0.72) the average score has decreased significantly in experimental group post test (p < 0.01). There was no significant difference in personal accomplishment (p=0.466), but as questionnaire indicates, the scores of experimental group has changed from moderate to high levels of accomplishment. Conclusion: Given the findings, it can be concluded that Luthans intervention program is effective in reducing job burnout, especially subscales of emotional exhaustion and depersonalization. Therefore, it could be an appropriate strategy to reduce job burnout.