اثر رژيم هاي مختلف آبياري بر صفات فيزيولوژيك و مورفولوژيك سه رقم سويا(Glycine max)

The Effects of Different Irrigation Regimes on the Morphological and Physiological Characteristics of Three Soybean Cultivars (Glycine max)

انجام اين آزمايش با هدف تعيين اثر رژيم هاي مختلف آبياري بر صفات فيزيولوژيك و مورفولوژيك سه رقم سويا در طي سال هاي 1388 و 1389 بود كه به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با 3 تكرار در مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان اردبيل (مغان) اجرا شد. چهار رژيم آبياريI1 ، I2، I3 و I4 به ترتيب آبياري پس از60، 100، 140 و180 ميلي متر تبخير از طشتك تبخير كلاس Aدركرت اصلي و 3 رقم سويا شامل L17، ويليامز و لينفورد در كرت فرعي قرار گرفتند. نتايج حاصل از تجزيه مركب داده ها نشان داد كه با افزايش فواصل آبيــاري ازI1 به I4 طول دوره رشــد، ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ، تعداد گره ها، ميان گره ها و تعداد شاخه هاي فرعي و همچنين صفات فيزيولوژيكي مانند محتوي نسبي آب برگ ها و ميزان كلروفيل برگ ها به طور معني داري كاهش يافتند، به طوري كه ميزان شاخص سطح برگ از 94/4 در تيمارI1 به 70/3 در تيمار I4 رسيد، ارتفاع بوته ارقام سويا در تيمار I4 نسبت به تيمار I1 حدود 21 درصد كاهش يافت، در حالي كه ميزان پرولين محلول در برگ ها و هدايت الكتريكي سلول هاي برگ افزايش معني داري داشتند. در اين آزمايش ارقام سويا از نظر صفات رويشي و فيزيولوژيكي تفاوت آماري معني دار داشتند. رقم ويليامز بيشترين تعداد گره (5/15 عدد) و لاين L17 بيشترين فاصله ميان گره (95/4 سانتي متر) را به خود اختصاص دادند. بيشترين ميزان پرولين و محتوي نسبي آب برگ به ترتيب معادل 6/65 ميكرومول بر وزن تر و 56/67 درصد متعلق به رقم لينفورد بود. اثر متقابل تيمار آبياري و رقم بر ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ و ميزان پرولين معني دار بودند. در رقم لينفورد افزايش ميزان پرولين موجب افزايش تحمل كم آبي و حفظ شاخص سطح برگ و ارتفاع بوته در شرايط تنش كم آبياري نسبت به دو رقم ديگر شد.

To study the effect of different irrigation regimes on morphological and physiological characteristics of soybean cultivars, this experiment was conducted at Moghan Agricultural Research Center during 2009-2010 in Iran. The experiment was split plot based on randomized complete block design, with 3 replications. The main plots consisted of four irrigation regimes: I1, I2, I3 and I4 indicating irrigation after 60, 100, 140 and 180 mm evaporation from class A pan respectively and 3 soybean cultivars named Linford, L17 and Williams assigned in the sub plots. Results of combined analysis showed that with increasing irrigation intervals from I1 to I4 reduced growth period, plant height and leaf area index (LAI), number of nodes, branches and internodes significantly. Physiologic characteristics such as chlorophyll contain of leaves and relative water content (RWC) were also affected by irrigation regimes. LAI in I1 was 4.94 reduced in I4 to 3.70. Plant height of soybean cultivars were declined by 21% in I4 (irrigation after 180 mm evaporation) as compared to I1 (irrigation after 60 mm evaporation). Soluble proline content of the leaves and electric conduction (EC) on the other hand increases significantly. There was significant differences among cultivars concerning the vegetative and physiological characteristics. Willams and L17 cultivars produced the highest numbers of nodes (15.5) and internode length (4.95cm) receptivity. The maximum proline content (65.6 µmol/F.W) and relative water content (67.65%) belonged to Linford cultivar. Interaction of irrigation regimes and cultivars was significant on plant hieght, LAI and proline content. Linford cultivar had more soluble proline under water limited condition and maintained higher LAI and plant height in I4 treatment as compared other treatments.