بررسي انتقادي مدل تبيين وحدت بخش

A Critical Analysis of the Unification Account of Explanation

هدف اين مقاله پرداختن به يكي از موضوعات مهم فلسفه‌ي علم يعني مساله‌ي تبيين علمي است. اين مساله قدمتي تاريخي دارد و همه‌ي مدل‌هاي معاصر تبيين ايده‌ي اصلي خود را از فلاسفه گذشته، از ميل تا ارسطو، گرفته‌اند. ما در اين مقاله با صرف‌نظر از بحث‌هاي تاريخي اين مساله صرفاً به بررسي پاره‌اي از مدل‌هاي معاصر و از جمله مدل وحدت‌بخش مي‌پردازيم. مهم‌ترين مدل معاصر تبيين مدل D-N همپل است كه ايده‌ي اساسي آن اين است كه تبيين استدلال است. گرچه اين مدل محور همه بحث‌هاي تبييني پس از خود است اما از پاسخ‌گويي به بعضي ايرادات جدي وارد بر آن، از جمله مساله‌ي عدم تقارن، بي‌ربطي، و تعميم‌هاي تصادفي ناتوان است. يكي از مدل‌هاي تبييني كه در پي حل اين مسايل مطرح شد مدل وحدت‌بخش كيچر است. طبق مدل وحدت‌‌بخشي كه اولين بار توسط فريدمن مطرح شد يك تبيين خوب بايد به افزايش فهم ما از جهان منجر شود. بحث طرح‌هاي استدلالي كيچر بستري است كه او تبيين را بر آن بنا مي‌كند كه طبق آن مي‌توان با استفاده از تعداد كمي از طرح‌هاي استدلالي، تعداد زيادي از باورها را تبيين كرد. هر چند كيچر مدل خود را به خوبي بسط مي‌دهد، اما عملاً مساله به اين سادگي نيست و با اعتراض‌هايي مواجه مي‌شود، از جمله اينكه ارتباط بين وحدت‌بخشي و فهم ارتباط روشني نيست. در نتيجه شايد بهترين راه براي تبيين پديده‌ها توسل به پلوراليزم در اين زمينه باشد.

Explanation is one of the most important issues in the philosophy of science, which many attentions have been paid to it since Aristotle. The unification account of explanation, first presented by Friedman (1974), is one of the most discussed contemporary models. According to this conception, scientific explanation has to show that many separated argument patterns have basic similarities and via these similarities we can understand related phenomena deeper. Philip Kitcher has extended this idea and has argued that scientific explanation aims to represent a maximum of facts and natural regularities in terms of minimum of theoretical concepts and assumptions. According to Kitcher, a few of argument patterns can be used in the explanation of many beliefs, and so we can show that how scientific explanation amounts to understanding. However, the unification account of explanation faces some problems, including the point that the relationship between unification and understanding is not clear. Another difficulty concerns the relationship between explanation and the causal direction. In this paper, after presenting the main features of the unification account of explanation and its merits over the classical D-N model, it will be argued that due to some problems in the unification account it seem that the best way to round about these problems is to adopt a kind of explanatory “pluralism”, depending on different philosophical and scientific contexts.