اثر روي و كادميوم بر رشد رويشي و غلظت برخي عناصر در گياه ذرت (Zea mays L.)

Interaction of zinc and cadmium on vegetation growth and concentration of some element in corn (Zea mays L.)

مطالعه راه هايي كه بتوان تحمل نسبي گياه را به تنش ناشي از مسموميت كادميوم افزايش داد، از اولويت ويژه اي برخوردار است. بدين منظور آزمايشي با هدف بررسي اثرات متقابل روي و كادميوم بر رشد و تركيب شيميايي گياه ذرت در گلخانه ي دانشكده كشاورزي دانشگاه آزاد فسا انجام شد. آزمايش بصورت فاكتوريل و در قالب طرح بلوك-هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. فاكتور اول مقادير مختلف روي ( 0 ، 20، 40، 80 و 100 ميلي گرم در كيلوگرم خاك) از منبع سولفات روي و فاكتور دوم مقادير مختلف كادميوم (0، 25، 50 و 100 ميلي گرم بر كيلوگرم خاك) از منبع سولفات كادميوم بود. صفات ارتفاع بوته، وزن خشك و غلظت عناصر روي، كادميوم، آهن و فسفر پس از 60 روز از شروع آزمايش اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه سطوح مختلف كادميوم، روي و برهم كنش آنها تاثير معني داري بر ارتفاع بوته و وزن خشك ذرت داشت با افزايش سطوح كادميوم ارتفاع بوته و وزن خشك كاهش معني داري نسبت به شاهد داشت. حد اكثر ارتفاع بوته و وزن خشك در غياب كادميوم و مصرف 40 ميلي گرم روي در كيلوگرم خاك به ترتيب برابر با 17/83 سانتي متر و 06/19 گرم بود. همچنين نتايج وجود يك برهم كنش منفي بين روي و كادميوم را در گياه ذرت نشان داد. افزايش سطح كادميوم در خاك باعث افزايش غلظت فسفر و آهن در گياه شد، اما افزايش سطح روي در خاك موجب كاهش غلظت آهن و فسفر در گياه گرديد. نتايج نشان داد كه كاربرد روي مي تواند حساسيت ذرت به سميت كادميوم را كاهش دهد. بنابراين در خاك هايي كه احتمال سميت اين عنصر وجود دارد عملكرد ذرت را با مصرف روي مي توان افزايش داد.

The study of methods that can increase the relative tolerance of plants to toxicity of cadmium, is very important. For this purpose an experiment was performed on the interaction between Zn and Cd on growth and chemical composition of corn plant. The experiment was conducted on a Factorial test in randomized complete blocks design with three replications. The first factor was the different amount of Zn (0, 25, 40, 80 and 100 mg/kg) from zinc sulfate and the second factor was different amount of Cd (0, 25, 50 and 100 mg/kg) from cadmium sulfate. 60 days after planting, amount of height, dry weight and concentration of Zn, Cd, Fe and P were determined. Results indicated that different levels of Zn and Cd and their interaction, had a significant effect on height and dry weight of corn. Increasing the Cd levels significantly decreased height and dry weight of corn. Maximum of height and dry weight were 83.17cm and 19.06g (in 0 mg/kg Cd and 40 mg/kg Zn treatment), respectively. In addition, result showed a negative interaction between Zn and Cd in corn plant. Increase of Cd level in soil, increased concentration of P and Fe but Zn reduced concentration of P and Fe in corn. Result indicated that the use of Zn can reduce sensitivity of corn to Cd. Therefore, in the soils that toxicity of Cd is probable we can increase the yield of corn by using Zn.