گزينش همزمان براي عملكرد و پايداري و مقايسه آن با آماره هاي مختلف پايداري عملكرد دانه ارقام گندم در استان كردستان

Simultaneous Selection for Yield and Yield Stability and its comparison with Different Stability Statistics of grain yield in Wheat cultrivars in Kurdestan Province

به منظور ارزيابي پايداري عملكرد ارقام و انتخاب ارقام پر محصول، پايدار و مناسب اقليم سرد كشور، هشت رقم گندم در قالب طرح آزمايشي بلوك هاي كامل تصادفـي با چهار تكرار در شـش منطقه (سنندج، قروه، ديواندره، بانه، مريوان و سقز) طي سه سال (1389- 1386) مورد مقايـسه قرار گرفتنـد. با توجه معني دار شدن اثر متـقابل رقم × منطقه × سال، جهت بررسي دقيق تر اثر متقابل و تعيين ارقام با عملكرد دانه پايدار، تجزيه پايداري با روش هاي مختلف انجام گرفت. نتايج حاصل از تجزيه پايداري به روش واريانس پايداري شوكلا نشان داد كه ارقام زرين و سبلان پايدارتر از ارقام ديگر بودند. كمترين واريانس محيطي نيز متعلق به رقم آذر 2 بود. نتايج حاصل از روش رتبه بندي نشان داد كه ارقام سبلان، بزوستيا، الوند، الموت و اميد كمترين ميانگين رتبه را به خود اختصاص داده و ضمناً الوند، سبلان، نويد،‌‍ زرين و اميد داراي حداقل انحراف معيار رتبه در بين رقم هاي آزمايشي بودند. نتايج حاصل از تجزيه پايداري به روش آماره پايداري - عملكرد نشان داد كه پايدارترين ارقام به ترتيب الوند و الموت بودند. جمع بندي نتايج حاصل از اين بررسي نشان داد كه ارقام الوند و سبلان از پايداري بالاتري نسبت به ساير ارقام مورد تحقيق برخوردار بودند و كشت آن در مناطق مورد مطالعه توصيه مي شود.

To select stable and high grain yield wheat varieties as well as to determine suitable sowing date for cold agro-climatic zone in Iran, eight wheat varieties were studied using randomized complete block design with four replications in six locations (Sanandaj, Gorveh, Marivan, Divandarreh, Saggez and Baneh) during three growing seasons (2007-2010). Since interaction of cultivar × year × location was significant, stability analysis was performed using different methods. Results of stability analysis with shukla’s stability variance method showed that the Zarrin and Sabalan varieties were more stable than other varieties. Also, lowest environmental variance was belonged to Azar 2. The results of ranking method showed that cultivars Sabalan, Bezostiya, Alvand, Alamout and Omid had the lowest and cultivars Alvand, Sabalan, Navid, Zarrin and Omid had also the lowest SDR among the experimental cultivars. Results of stability analysis with yield - stability statistic (YSi) method indicated that the varieties Alvand and Alamout were the most stable varieties, respectively. Results of this research showed that the Alvand and Sabalan varieties had the highest yield stability than the other varieties and can be recommended for studied locations.