شخصيّت ضد اجتماعي افراسياب در شاهنامه فردوسي

Afrasiyab Antisocial personality at Epopee (shahnameh)

شاهنامه يكي از ارزشمندترين آثار ملي ايران است كه خواننده را با شخصيّتهاي بسياري روبرو ميكند كه هركدام به نوعي بيانگر حالات و كنش و واكنش انسان جامعه امروزي است كه در برابر وقايع و حوادث روزمره از خود نشان ميدهد. از اينرو شاهنامه بستر مناسبي براي پژوهشهايي است كه درصددند به نقد روانشناسي شخصيّتها بپردازند. پژوهشگر نيز بر آنست شخصيّت افراسياب را كه نقش طولاني و تاثيرگذاري بر روند بسياري از داستانهاي شاهنامه دارد، مورد نقد روانشناسي قرار دهد تا از اين رهگذر گوشه‌اي از روان و شخصيّت انسان امروزي را شناسايي كنند. در اين پژوهش ابتدا، مقدمه‌اي درباره شخصيّت و اختلال شخصيّت ضد اجتماعي بيان ميشود و سپس رفتار و كردار افراسياب با شخصيّتهاي ضد اجتماعي سنجيده ميشود. حال اين پرسش پيش مي‌آيد كه افراسياب با كدام ويژگيهاي شخصيّتهاي ضد اجتماعي همخواني دارد؟ مشاهده رفتارهاي افراسياب در شاهنامه بيانگر شخصيّت ضد اجتماعي اوست؛ زيرا از ملاكهايي كه نظريه‌پردازان براي شخصيّتهاي ضد اجتماعي برشمرده‌اند، با موارد زيادي چون عدم وفاداري به عهد و ميثاقها و افراد، تحريك پذيري، تكانشگري و پرخاشگري، عدم تجربه از اعمال گذشته خود، توانايي دليل‌تراشي سريع و فرافكني كارهاي نادرست خود به ديگران، بدگماني و سنگدلي، حيله‌گري و فريبكاري، چربزباني و بهره‌برداري از ديگران و عدم برنامه‌ريزي و تامّل براي انجام كارها همخواني دارد.

Epopee is one of the most valuable of iran national works in which Reader faces with many persons that everyone expresses today human’s state, act. And react against daily event. So, Epopee is a suitable floor for researchers which want to realize personalities analytically. Because by knowing past man we can solve difficulties and problems today. Also researcher wants to realize Afrasiyab personality which has an influencing and long role in the most of Epopee stories, so that he can realize some part of today man’s spirit and personality. In this research, at first an induction will be given about personality and antisocial personality disorder. Then Afrasiyab behavior will be compared with antisocial personalities. Now the question arises that what Afrasiab with antisocial personality traits are consistent? Afrasiyab behavior expresses his antisocial personality in Epopee. He has a lot of properties which theorists recount for antisocial personalities, such as lack of loyalty to his promises and people, irritability, aggression, lack of experience for his past action, the ability of giving quick reasons, mistrust, inclemency, japery, flippancy, use others & lack of planning and thinking for doing his duties.