نقد و تحليل شرح‌هاي ليلي و مجنون نظامي گنجوي

The Commentaries on Leili-O-Majnoon: A Critical View

بخش عمده‌اي از تحقيقات ادبي درباره مثنوي ليلي و مجنون نظامي، به شرح ابيات و معني لغات ـ چه شرح كامل و چه گزيده ـ اختصاص دارد. در اين مقاله ابتدا به معرفي و نقد ساختاري و محتوايي شرح‌ها پرداخته شده و سپس ريشه‌هاي اختلاف نظر شارحان، در سه حوزه زير، با ذكر مثال‌هايي از ابيات ليلي و مجنون، تبيين و تحليل شده است: الف) واژگان؛ گاه اختلاف نظر شارحان در معاني حقيقي و استعاري واژه‌ها و يا حقيقي يا استعاري بودن واژگان، سبب اختلاف معاني ابيات شده است. ب) عبارت؛ گاه اختلاف‌نظر در معاني حقيقي يا كنايي عبارت و يا معاني گوناگون كنايي موجب اختلاف معناي ابيات شده است. ج) كل بيت؛ گاهي نيز اختلاف نسخه‌ها، تعقيد معنوي، استعداد تاويل‌پذيري ابيات و چگونگي خواندن بيت، سبب بروز معاني گوناگون گرديده است.

The Commentaries on Leili-O-Majnoon: A Critical View Kh. Noroozi Instructor at Islamic Azad University-Shahre Rey Branch Leili-O-Majnoon is a love and mystical couplet composed by Nez?mi of Ganjeh in 584 AH/1188AD. It is the love story of Leili Bent-ol Asad and Geis Ibn ?mer, known as Majnoon. The present article, by taking into account the commentaries on Leili-O-Majnoon, tries to re-examine them with respect to metaphors and allusions used in the book. Keywords: Nez?mi of Ganjeh, Leili-O-Majnoon, Commentaries, Comparison.