مطالعه اثر كاربرد مواد آلي، كودهاي بيولوژيك و كود شيميايي بر برخي خصوصيات مورفولوژيكي، عملكرد و اجزاي عملكرد سورگوم علوفه اي (Sorghum bicolor)

Assessing the Effect of Organic Compounds, Biofertilizers and Chemical Fertilizers on Morphological Properties,yield and Yield Components of Forage Sorghum (Sorghum bicolor)

امروزه استفاده از منابع مواد آلي و كودهاي بيولوژيك به طور روزافزون در حال گسترش است. به منظور بررسي اثر مواد آلي، كودهاي بيولوژيك و كود شيميايي بر خصوصيات مورفولوژيكي، عملكرد و اجزاي عملكرد گياه سورگوم علوفه اي، آزمايشي در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با 3 تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد در سال زراعي 87-1386 انجام شد. تيمارهاي آزمايش شامل: 1- تلقيح بذور با كود بيولوژيك نيتروكسين (شامل مخلوطي از باكتري هاي Azospirillum brasilense و Azotobacter chroococcum)، 2- كمپوست به ميزان 15 تن در هكتار، 3- ورمي كمپوست به ميزان 10 تن در هكتار، 4- تلقيح بذور با كود بيولوژيك نيتروكسين و كمپوست به ميزان 10 تن در هكتار، 5- تلقيح بذور با كود بيولوژيك نيتروكسين و ورمي كمپوست به ميزان 7 تن در هكتار، 6-تلقيح بذور با باكتري هاي حل-كننده فسفات (Pseudomonas flurescence)، 7- تلقيح بذور با كود بيولوژيك نيتروكسين و باكتري هاي حل كننده فسفات (Pseudomonas flurescence)، 8- تلقيح بذور با باكتري هاي حل كننده فسفات و كمپوست به ميزان 15 تن در هكتار، 9- كود شيميايي به ميزان 80 كيلوگرم كود نيتروژنه (اوره) و 50 كيلوگرم كود فسفره (سوپر فسفات) در هكتار و 10- شاهد (بدون مصرف كود) بود. برداشت علوفه در دو چين و در مرحله 50% گلدهي انجام شد. نتايج آزمايش نشان داد كه ارتفاع بوته، تعداد پنجه و محتواي كلروفيل گياه تحت تاثير تيمارهاي مختلف قرار گرفت. قطر ساقه بين تيمارها اختلاف معني داري نداشت. همچنين عملكرد علوفه تقريباً در تمامي تيمارها داراي اختلاف معني داري با تيمار شاهد بود. بيشترين عملكرد تر علوفه در هر دو چين در تيمار تلفيقي ازتوباكتر و ورمي كمپوست حاصل شد. درصد ماده خشك توليد شده در چين اول تحت تاثير تيمارهاي مختلف قرار گرفت، اما در چين دوم اين اختلاف معني دار نبود. در بخش اجزاي عملكرد، در چين اول و دوم درصد برگ و درصد ساقه در ماده خشك و نسبت برگ به ساقه تحت تاثير تيمارهاي مختلف قرار نگرفتند. در مجموع، نتايج اين آزمايش نشان داد كه كودهاي آلي و بيولوژيك مي توانند جايگزين هاي مناسبي براي كودهاي شيميايي باشند.

Recently, using the source of organic fertilizers and biofertilizers in sustainable crop production is growing. In order to evaluate the effect of organic compounds, biofertilizers and chemical fertilizer on morphological properties, yield and yield components of forage Sorghum (sorghum bicolor) a field experiment was conducted in the Research Farm, College of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad in 2008.The treatments were seed inoculation with the combination of Azotobacter chroococcum and Azospirillum brasilense, Compost (15 t/ha), Vermicompost (10 t/ha), seed inoculation with Azotobacter and Azospirillum and compost (10t/ha), seed inoculation with Azotobacter chroococcum and Azospirillum brasilense and Vermicompost (7t/ha), seed inoculation with Pseudomonas flurescence, seed inoculation with Pseudomonas flurescence and Azotobacter chroococcum and Azospirillum brasilense combination, seed inoculation with Pseudomonas flurescence and compost (15t/ha), chemical fertilizer (80 kg/h urea fertilizer and 50 kg/h super phosphate fertilizer) and control. Harvesting was performed in 2 cuts in flowering stage. Plant height, number of tiller per plant and SPAD reading was significantly affected by the treatments. Stem diameter was not affected by any treatments. There was a significant difference among all treatments in terms of fresh and dry forage yield. There were no significant differences among all treatments in terms of stem and leaf dry matter. In general, result of this experiment indicated that organic amendments and biofertilizers could be acceptable alternatives for chemical fertilizers.