هماهنگي وزن و محتوا در اشعار ناصرخسرو

Coordination of Content and Meter in Nāsir khustawʹʹs poems

از زواياي مهم و قابل بررسي در ديوان حكيم ناصرخسرو، وزن عروضي و پيوند آن با محتوا در اشعار اين شاعر بزرگ است. با مطالعه در ديوان شعر شاعر، مي‌توان دريافت كه او در بحرهاي بسيط، جديد، غريب، طويل، متدارك، مشاكل، مديد، كامل، وافر، هيچ شعري نسروده، اما از 11 بحر عروضي هزج، رمل، مضارع، متقارب، منسرح، سريع، خفيف، مجتث، قريب، رجز، مقتضب و در مجموع، 26 وزن عروضي بهره گرفته كه خود، نشان از تنوع وزني در ديوان اوست. وي هر يك از اوزان را در خدمت مفاهيم و مضاميني درخور و شايسته آن وزن به كار گرفته و توانسته است پيوندي خوب ميان وزن و محتواي اشعار ايجاد كند. از ديگر ويژگي‌هاي مهم عروضي در شعر ناصر خسرو، به كار رفتن اختيارات و زحافات عروضي فراوان است كه نه تنها مايه ضعف موسيقايي شعر او نشده، بلكه موسيقي سخنش را پر صلابت‌تر و سنگين‌تر ساخته است.

Coordination of Content and Meter in N?sir Khusrawʹs Poems J. Moghadas & H. Nasrollahi Assistant professor at institute for Humanities and cultural studies & MA Student at The Institute for Humanities and Cultural Studies N?sir Khusraw Qub?diy?n? (1004-1088), the sage and Iranian poet, has used most of the metrical patterns in his Divan. Applying 11 prosodies, including Hazj, Ramal, Rajaz and Khafif, indicates a wide variety of rhyming in his poems. Using the catalectic meter, also, has strengthened his poetry from musical point of view. There fore, due to his knowledge about Hekmat, Kal?m and Islamic philosophy on the one hand, and his ability of using metrical patterns on the other, a coordination of content and meter has been achieved. Keywords: Prosody, Catalectic Meter, Content, N?sir Khusraw Qub?diy?n?. Email: Hamzeh Nasrolahi@yahoo.com