زهد پارسا

Abstinence of Ascetics

اهل حقيقت بر اين باورند كه زهد و ورع يا پارسايي دو مقام از مقامات سلوك است. زهد در لغت به معني بي‌رغبت شدن است (لغت‌نامه دهخدا: ذيل لغت). اهل حقيقت با تكيه بر آيه 86 از سوره 11 قرآن كريم كه مي‌فرمايد: " بَقِيَّه اللهِ خَيْرٌ لَكُمْ"، زهد را با همان بار معنايي بي‌رغبتي در سه چيز مي‌دانند: دنيا، خلق، خود. ورع يا پارسايي نيز در لغت به معني پرهيزگار شدن و پرهيزگاري و در اصطلاح عرفاني، اجتناب و خودداري كردن است از هر آنچه كه مورد پسند نيست. بنابراين زهد پارسا گريز از هر سه مرتبه زهد است. دراين مقاله، افزون بر بررسي اين دو مقام، با بيان اختلاف آراي عرفا درباره مقدم يا متاخر بودن اين دو، به انعكاس انديشه شاعر بزرگ، بيدل دهلوي، درباره اين دو اصطلاح عرفاني در ديوانش مي‌پردازيم. شباهت يا تفاوت بار معنايي كلام وي درباره زهد و پارسايي با متون ناب عرفاني پيش از زمان شاعر و علل آن، از ديگر مواردي است كه در اين نوشتار به آن پرداخته شده است.

Abstinence of Assetics S. Mousavi Sirj?ni The Assistant Professor of Faculty of Teacher Training, IAU, South Tehr?n Branch According to Muslim mystics, abstinence from worldly affairs (zuhd) and piousness (varaʹ) are two stages of oneʹs spiritual journey (sul?k) towards God. Basing their beliefs on Qurʹan (H?d, 86), Muslim mystics believe that zuhd is of three kinds: abstinence from world, from people and from oneʹs self. In doing so, the ascetic detches himself from everything other than Allah to begin his spiritual journey. The present article, by taking into account the various ideas on abstinence and piousness in Islamic mysticism, tries to illuminate the role of these concepts in the poetical works of Bidel Dehlavi. Keywords: Abstinence, Piousness, Islamic Mysticism, Bidel Dehlavi. Email: S_movsavi@azad.ac.ir