عربستان: كنشگر منطقه‌اي در بستر روابط ويژه

Saudi Arabia: A Regional Actor in the Context of Special Relations

در طي بيش از دو دهه گذشته، دولت عربستان‌سعودي سياست خارجي انفعالي و حفظ وضع موجود در هر شرايطي و هزينه‌هاي مترتب در منطقه را به مرور از چشم‌انداز استراتژيك خود دور ساخته‌است. عملكرد دولت عربستان‌سعودي از زمان پايان رسمي و غيررسمي اين دو جنگ سرد و بالاخص اقدامات اين كشور در رابطه با جنبش‌هاي اجتماعي در جهان عرب، به طور مشخص و بارزي تجلي‌گر جايگزيني سياست‌هاي انفعالي با سياست‌هاي كنش‌گرايانه و پيش‌قدمي در برهم‌زدن وضع موجود در صورت توجيه‌پذير بودن آن است. سيوال مقاله اين است كه چه الزامات و مولفه‌هايي عربستان‌سعودي را به سوي ايفاي نقش بازيگر كنشگر و فعال در سطح منطقه و تلاش براي تاثيرگذاري فزون‌تر بر معادلات قدرت در صحنه داخلي كشورهاي منطقه سوق داده‌است. فرضيه مقاله بر اين ايده استوار است كه به دنبال افول جنگ سرد عربي در سطح منطقه و پايان جنگ سرد در سطح نظام بين‌الملل كه محو خطر موجوديتي عليه عربستان را رقم‌زد، در طي بيش از دو دهه گذشته عربستان‌سعودي سياست بسط نفوذ سياسي و اشاعه ارزش‌هاي موردنظر را كه در بستر جنبش‌هاي اجتماعي شكل‌گرفته در جهان عرب فرصت تجلي وسيع‌تر را پيدا كرده بود، پي‌گرفته‌است.

During the two past decades, Saudi government has gradually left aside its passive foreign policy based on maintaining the status quo under any condition and with any cost at the regional level from its strategic vision. The performance of Saudi government since the official and unofficial end of two Cold Wars, and especially its behavior regarding social movements in the Arab world show clearly the substitution of passive policies with proactive ones tending to upset the status quo when it is justified. The question posed by this article is that which imperatives or factors have led Saudi Arab to play actively in the region and to try to influence the equation of power within regional countries. To answer this question, the author advances the hypothesis that following the decline of Arab Cold War in the region and the end of the Cold War at the level of international system, removing existential threats that Saudi Arabia was formerly exposed to, this country has pursued the policy of promoting its political influence and values, facilitated by the growth of social movements in the Arab world during the past two decades.