رمز و رمزگرايي با تكيه بر ادبيات منظوم عرفاني

Symbolism and Symbol in Persian Mystical Poetry

تلاش براي بيان تعريفي مستقل از رمز و تبيين آن به عنوان تصويري خيالي جداي از ديگر صور خيال، براي هر پژوهشگر آثار ادبي و عرفاني بايسته و شايسته است. از سوي ديگر، طرح اين موضوع نيز برجسته و با اهميت است كه رمز در عين رابطه بسيار فشرده با كنايه، استعاره مصرّحه، تمثيل رمزي، اضافه سمبليك، كهن‌الگو، تشبيه تمثيل و نوع ادبي فابل، تصويري جداي از اينهاست. لزوم توجّه شعرا و نويسندگان به رمز، تاريخچه و انواع آن، اشاره به رمز و اشتقاق آن در ديگر زبان‌ها و اشاره‌اي كوتاه به رمز در گونه‌هاي ادب حماسي، غنايي، انتقادي و سياسي و فرهنگي به عنوان مدخلي براي ورود به رمزعرفاني، موضوعاتي هستند كه اين مقاله در پي تفسير و تبيين آنها است. كوتاه سخن آنكه در اين پژوهش تلاش بر اين است كه سير گذر نمادهاي شناخته شده عرفاني نامي، هرچند كوتاه و مختصر، بيشتر بررسي و به آن توجه شود و بنابراين، پژوهش پيش رو، بر يك يا دو عارف خاص متمركز نيست.

Symbolism and Symbol in Persian Mystical Poetry M.R. Nasr Isfah?n? Assistant Professor at Isfah?n University H. Hatam? Ph D. Candidate of Persian Language and Literature, Isfah?n University Symbolism is the art of representing something by symbols and symbol is an outward sign of an inward meaning. In the case of Sufism, it is a series of linguistic figures which express the relation of man and God, a collection of images that are Godʹs objective manifestation. The present article shows the relationship of rhetoric figures (irony, metaphor and etc.) to symbol and the place of symbol in epic and lyric poetry, and tries to indicate the role of symbol and symbolism in mystical poetry. Keywords: Symbol, Symbolism, Rhetoric Figures, Mystical Symbols, Mystical Decipherment. Email: Hatami_Landi@yahoo.com