الگوبرداري يا خلاقيت در بازآفريني كمدي الهي

Seir Al Ibad Ila Al Maʹʹād and Divine Comedy: A Comparative Study

كمدي الهي دانته و سيرالعباد الي المعاد سنايي دو الگوي سفر معنوي و روحاني به دروني‌ترين لايه‌هاي نفس و عوالم پس از مرگ آدمي است. شناخت و معرفت فلسفي و ديني‏‏‎‏‎‏‎‏‎‏‎ًًََُُِ، قوه تخيل، مكاشفه عرفاني، توجه به واقعيت موجود و آنچه بايد بعد از اين تحقق يابد، در ‏‎اين دو اثر چنان با هم گره خورده‌اند كه اجازه داوري خردمندانه درباره حالت خواب يا بيداري، هوشياري يا ناهوشياري مولف را به مخاطب نمي‌دهد. آيا سنايي الهام‌بخش دانته در كمدي الهي است؟ چرا با وجودي كه ارداويراف نامه، رسالهالغفران معّري از شرق و اوديسه هومر و بخش‌هايي از انجيل از غرب ، متون الهام‌بخش دانته در شاهكار ادبي‌اش بوده است؛ ولي هم‌سويي‌هاي سير العباد الي المعاد سنايي با كمدي الهي بيش از ساير متون است؟ البته جدا از اينكه سنايي بيشتر آفريدگار تحول سبكي و دانته آفريدگار تحول زباني است و شايد شهرت و محبوبيت جهاني دانته در كمدي الهي به عنوان يك شاهكار ادبي مانع ارزيابي اين اثر با سير العباد الي المعاد سنايي گردد كه چندان برجسته نيست. اين جستار با تحليل كمدي الهي به عنوان اثري كه واقعيت و خيال را درآميخته است؛ ضمن مقايسه آن با كتاب‌هاي همسان خود درگذشته، بيشتر تاكيد بر بيان عوامل دروني زمينه‌ساز آن دارد و كوششي در حوزه ادبيات تطبيقي است.

Seir Al Ibad Ila Al Ma’?d and Divine Comedy: A Comparative Study B. Hej?z? Assistant Professor at Shahid B?honar University Divine Comedy composed by Dante Alighieri (1265 –1321) is considered to be the greatest literary work in the Italian language and a masterpiece of world literature. On the surface the book describes Danteʹs journey through Hell, Purgatory, and Paradise but at a deeper level it allegorically represents the soulʹs journey towards God. It has been said that The Book of Arda Viraf, The Epistle of Forgiveness (Ris?lat al-ghufr?n by Abul Ala Maarri), The Gospel and Iliad of Homer had left impression on Dante. Also, San?ʹ? Ghaznavi (died around 1131), Persian Sufi poet, in his work, “Seir Al Ibad Ila Al Ma’ad”, speaks about spiritual journey and the world of Divinity. The present article, by studying the similarities and differences between the two works, tries to discover if Seir Al Ibad Ila Al Ma’ad is the forerunner of Divine Comedy.