تحليل فضايي معماري معبد آناهيتا كنگاور

An Analysis on Architectural Space of Anahita Temple Kangavar

معبد آناهيتا در كنگاور بزرگترين تكبناي سنگي ايران است. سنگ بناي نخستين اين معبد در عصر هخامنشيان نهاده شد. در دورانهاي بعد ساخت آن ادامه يافت و در دوره ساسانيان تكميل گرديد و به نحو احسن مورد بهرهبرداري قرار گرفت. بر اساس شواهد تاريخي، اين معبد آتشكدهاي براي ارج نهادن به مقام الهه آب (آناهيتا) بود. اين بنا پس از ورود اسلام دستخوش تغييرات بسياري شد كه پارهاي از آنها طبيعي يا انساني بودهاند. آنچه از بازماندههاي اين بنا پس از سوانح طبيعي و يا تخريبهاي انساني سهوي و يا عمدي، امروزه در اختيار است، به طور دقيق نميتواند فضاي معماري و كالبدي واقعي آن را آشكار نمايد. پژوهشگران حتّي در تاريخ ساخت و نوع كاربري آن نيز اختلاف نظر دارند. پژوهشهايي كه تا به امروز در مورد اين بناي عظيم انجام گرديده، هيچيك به طور خاص به معماري معبد آناهيتا با تاكيد بر چگونگي فضاي آن نپرداخته است. قريب به اتفاق اين پژوهشها به تحليل يافتههاي باستانشناسي بسنده و اكتفا كردهاند. با تحقيقي كه توسط نگارندگان انجام گرفت، اطلاعات جديد و ارزشمندي درباره چگونگي معماري معبد آناهيتا به دست آمد. بعضي از كاوشگران سعي در ارايه تصاوير و نقشههاي خيالي و نه چندان دقيق از طرح معماري- سازهاي بناي اوليه معبد داشتهاند كه برخي از آنها در اين مقاله مورد بحث قرار گرفته است. اين مقاله به تحليل فضاي معماري معبد آناهيتا كنگاور پرداخته است. توصيف مورخان و سياحان شرقي و غربي از بناي معبد آناهيتا، ارايه نظر خبرگان و صاحبنظران معمار درباره سبك معماري آن، ويژگيهاي معماري ايران در معبد آناهيتا، يافتههاي مرتبط با معماري بنا كه در كاوشهاي باستانشناسي به دست آمده، مجموعه اطلاعاتي است كه به آنها پرداخته شده است. در پايان، بر اساس ويژگيهاي معماري ايراني، تحليلي بر كليه اطلاعات معمارانه بناي معبد آناهيتا با تاكيد بر تحليل فضاي معماري بنا انجام گرفته است، كه تا حدي بر هويّت معماري اين بنا دلالت دارد.

Anahita temple (located in Kangavar) is Iran’s biggest stone building which some parts of it were first built in the Achaemenian period and then finished bit by bit all the way through to the Sassanian period. According to historical evidence, this temple was an altar for paying respect to the eminence goddess of water, “Anahita”. This building has changed a lot through time (natural or man-made causes), specially after Islam. What is left of this building after all the damage that has been done to it through time, can’t really tell us anything about its true history and architectural/skeletal identity? Researchers even disagree on its building date and usage. Researches that have been done on this particular building, never indicated anything about its true architecture and identity, they all looked at the subject from its archeological aspect and what was left of it. With the researches done on this building by the writers, new and very important information on the temple’s architecture have been discovered. (Former researchers have established fictional pictures or plans of how the real architecture was, some of which is shown in this article). The authors of this article are after finding the temple’s true Persian identity through an architectural analysis. The descriptions given by eastern and western historian and sailors from the temple, professionals’ ideas and researches about the style of architecture used, Persian properties of the temple, archeological information on the architecture of this temple, and the important aspects of other architectures are some of the information discussed in this article. In the end an analysis has been done according to the Persian of the architecture of the temple, revealing the buildings’ true identity.