مقايسه نقش موعودباوري در ايجاد فرقه‌هاي نو در اسلام و مسيحيت، در دو قرن اخير

The Belief in the coming of the Promised Saviour and creation of new sects in Islam and Christianity (The last two centuries

آخرالزمان فصل مشترك ميان همه اديان به شمار مي‌رود و در تعاليم تمامي اديان بزرگ از دوره‌اي به نام آخرالزمان ياد شده است. از جمله ويژگي‌هاي مهم اين دوره، ظهور منجي آخرالزمان است. آموزه ظهور موعود آخرالزمان به‌خصوص در دو دين اسلام و مسيحيت جايگاهي ويژه‌اي دارد. نظر به اهميت اين موضوع براي پيروان اين اديان و شوق و انتظار هميشگي آنان براي درك واقعه ظهور، همواره در طول تاريخ، افرادي از اين رغبت عمومي سو استفاده كرده و به نام منجي موعود به فرقه‌سازي دست زده‌اند. از اين‌رو در طول دو سده گذشته در هر دو دين اسلام و مسيحت، بسته به عوامل مختلف و البته با پيش‌فرض اعتقاد به ظهور منجي موعود، فرقه‌هاي گوناگوني شكل گرفته‌اند. نكته درخور توجه در اين مسيله، اين است كه عوامل و فاكتورهاي مشتركي در دو دين مورد سو استفاده رهبران فرقه‌ها قرار گرفته است كه بعضاً اين فرقه‌ها را تحت عامل مشتركي قرار مي‌دهد. در اين نوشتار به بررسي عواملي مي‌پردازيم كه بر پايه ظهور منجي موعود، سبب پيدايش فرقه‌هاي متعدد در دو دين اسلام و مسيحيت شده‌اند؛ عواملي همچون طرح ادعاي منجي موعود بودن، ادعاي نيابت از جانب شخص منجي، تاريخ‌پنداري براي ظهور و نقش شرايط اجتماعي در ظهور موعود. بدين منظور به سراغ فرقه‌هاي شيخيه، بابيه، بهاييت، قاديانيه و جنبش مهدي سوداني در اسلام و سه فرقه ادونتيسم، مورمونيسم و شاهدان يهوه در مسيحيت رفته‌ايم.

The Judgment day is considered the common chapter among all the religions, and an era named Judgment day or the Last day has been mentioned in the training of all great religions. One of the most important features of this era is the arrival and appearance of the life saviour of the Judgment day. The doctrine of the arrival of the life saviour of the Judgment day has a very special position particularly in both religions of Islam and Christianity. The importance of this issue for the followers of these religions and eagerness and eternal wait of them to understand the phenomenon of appearance has made the situation suitable for a group of people to misuse their feelings. These people have misused this public tendency and they made different groups and branches (sectarian groups) under the name of life saviour all the time throughout the history. So during the last two centuries in both religions Islam and Christianity, depending on different factors and of course with accepting this belief in the arrival of the life saviour, different groups and branches have been formed. The interesting point about this issue is that common factors in both religions have been misused by the leaders of these groups and branches and this issue can put these branches under a common factor. In this paper, we aim to analyze the factors that cause the creation of numerous sectarian branches in both religions of Islam and Christianity. The factors such as: claim made to be appointed (by God), claim made as the successor for The Saviour, the perception of deadline and historicity for appearance of The Saviour and the role of social conditions in appearance of the Claimants. As a result, and because of these reasons, we searched and analyzed different sects, groups and branches in Islam like: Sheikhieh, Babieh , Bahaiism, Ghadyanieh and the movement of Mehdi Sudani and three branches in Christianity like: Odontism, Mormonism, Jehovahʹs witnesses