بررسي پايداري منابع آب در شهرستان قوچان: رويكرد برنامه ريزي كسري

Sustainability of Water Resources in Quchan County: Fractional Programming Approach

پايداري منابع آب مهم ترين سهم را در وجود و دوام سيستم هاي كشاورزي دارد و به ميزان زيادي وابسته به الگوي كشت محصولات زراعي مي باشد. يك برنامه جامع زراعي شامل جنبه هاي محيطي، اقتصادي و اجتماعي سيستم مزرعه مي باشد. در اين مقاله، براي تشخيص پايداري منابع آب و مشخص كردن سيستم زراعي بهينه از نسبت سودبه مصرف آب استفاده شده است و شاخص پايداري منابع آب براي شهرستان قوچان بدست آمده است. براي اين هدف از روش برنامه ريزي كسري استفاده شده است و در نهايت با برنامه ريزي خطي مقايسه شده است. داده هاي مورد نياز در اين مطالعه از طريق تكميل 480 پرسشنامه در سال زراعي 88-1387 استخراج گرديد، همچنين از داده هاي پرسشنامه هزينه توليد در سال زراعي 88-1387 و داده هاي ميانگين برآورد شده توسط جهاد كشاورزي شهرستان نيز استفاده شده است. نتايج نشان مي دهد كه با استفاده از برنامه ريزي كسري ميزان آب استفاده شده نسبت به برنامه ريزي خطي كمتر مي باشد و از طرفي سود منطقه نيزبه ميزان 20076466560ريال كاهش خواهد يافت. شاخص پايداري منطقه نيز برابر با 81/281 خواهد بود. بنا براين، باتوجه به اين كه حركت به سمت الگوي كشت متناسب با استفاده پايداراز آب باعث كاهش سود بهره برداران مي شود، حمايت بيشتردولت از كشاورزان به كارگيرنده اين الگوا لزامي است.

Water resources sustainability has the main contribution to the existence and durability of the farming systems and strongly depends on the cropping pattern practices. A comprehensive cropping pattern planning takes in to account the high level of interrelation of the environmental, economic and social aspects of farming systems. In order to assess the sustainability of water resources and determine an optimal pattern of cropping in a rural farming system, this paper introduces one ratio of “net return/water consumption” and attempts to optimize it as the sustainability indicator. To this purpose, a fractional programming procedure is considered as the main approach of the study. The results show that the amount of water used is less than the linear programming by using a fractional programming, on the other hand, the region benefit will be reduced. Regional sustainability index is equal to 281.81. So, due to the movement toward cropping pattern to suit sustainable use of water reduces profits, governmental support of farmers using this model is necessary.