عيان‌سازي زيرساخت‌هاي طبيعي، راهبرد توسعه بوم‌شناسي شهر

Revelation of Natural Infrastructure, Ecological City Development Strategy

توسعه تك‌بعدي نظام‌هاي انساني در دوران مدرن منجر به گسست از طبيعت و نظام‌هاي طبيعي به ويژه در جريان زيست روزمره انسان شهرنشين شده است. در اين راستا انقراض تجربه نظام‌هاي طبيعي، مهم‌ترين عامل در ايجاد نوعي فراموشي محيطي و بيگانگي از طبيعت در نسل‌هاي اخير محسوب مي‌شود كه منشا بسياري از آسيب‌هاي بوم‌شناختي در دوران كنوني نيز شناخته شده است. به عبارتي ديگر كم‌رنگ شدن انگيزه ارزش‌گذاري نسبت به عناصر و نظام‌هاي طبيعي به دنبال عدم آشنايي و انس به آنها، چالشي فراگير در شهرهاي امروزي است. در اين پژوهش به رويكرد طراحي بوم‌آشكار در منظر شهري به عنوان راهكاري در جهت برانگيزش حس ارزش‌گذاري به محيط طبيعي و در نتيجه پرورش سواد بوم‌شناسانه جوامع شهري پرداخته مي‌شود. اين رويكرد نگاهي ويژه به عيان‌سازي زيرساخت‌هاي طبيعي شهر و قرار گرفتن نظام‌هاي طبيعي در معرض ادراك و تجربه انساني دارد. در اين راستا چگونگي تجربه‌پذير كردن فرايندهاي پوياي نظام‌هاي محيط طبيعي در طراحي منظر شهري مطرح مي‌شود. بنابراين مفهوم نوين "زيبايي‌شناسي تجربه" مورد بحث قرار مي‌گيرد كه طراحان را به سوي خلق ارتباطات پويا به جاي پردازش الگوهاي ايستا از عناصر طبيعت رهنمون مي‌سازد. بدين ترتيب در اين پژوهش نقش نگرش طراحي بوم‌آشكار در خلق منظري چندعملكردي كه موجب غناي فرهنگ بوم‌شناسانه جوامع شهري مي‌شود، مورد توجه قرار مي‌گيرد. در اين راستا مصاديقي از عيان‌سازي زيرساخت‌هاي طبيعي در كنار ساير زير‌ساخت‌هاي شهري در قالب نمونه‌هايي چون تلفيق شبكه‌هاي زهكشي سبز با شبكه‌هاي ارتباطي مطرح مي‌شوند و راهكارهايي براي شهر تهران با توجه به پتانسيل‌هاي ويژه آن ارايه مي‌شود. در نهايت اين پژوهش در غايت اهداف خود به خلق گونه‌اي از رابطه متعامل ميان نظام‌هاي انساني و طبيعي در حوزه منظر شهري نظر دارد كه يكي از اصول مهم توسعه پايدار است.

One-dimensional development of human systems in the modern society has greatly changed the relations of human and the nature especially in the urban environments. The separation of natural and human systems has resulted in alienation of the human society and natural processes. Accordingly finding the proper integration of city and nature is a challenging concern in different fields of environmental design. As a response, the revelation of natural processes contributes in the human perception and appreciation of the natural environment which is discussed under the title of eco-revelatory design attitude. Accordingly the eco-revelation approach in the new literature of urban landscape is introduced in order to achieve the true perception of natural infrastructures in the human realms. This perception would enrich the human life through attachment to the nature of place and fulfills the inherent inclination of human being to the natural world. Due to the experience which is gained by the extinction of nature by the urban dwellers, actual experiences of the natural processes are necessary in order to foster an ecologically literate of society in spite of the novel environmental crisis. This paper argues that the experience of the dynamic ecological processes, excluding the static and visual arrangement of components, should be considered in an eco-revelatory design approach and demonstrated in the physical structure of urban landscape. According to the new researches of this field, understanding and participation in the functional dimensions of one’s surroundings plays a critical role in the formation of personal affiliations to a place .Thus the new concept of “experience aesthetic” calls upon the designers to create dynamic relationships instead of static patterns of natural elements. Consequently this study explores how a design process, consisted of the principals of eco-revelatory design in urban landscape, can help to plan a sustainable development which will use and reveal natural systems. An emphasis on the opportunity of deriving actual, not only visual, values from their ecological context would provide the essential basis for the integration of natural processes for landscape users in the perceptible urban landscape and plays a significant role in the realm of environmental education. Some case studies of revelation of natural infrastructures such as combining the green drainage network and connection networks are discussed and some strategies are proposed for city Tehran based on the potentials that can be provided in the following. As a result this paper demonstrates how an eco-revelatory approach to urban landscape can help to create a multifunctional design that enriches the ecological culture of urban societies.