ترجمه به مثابه اقدامي ميان‌رشتگي

Translation as an Interdisciplinary Enterprise

در باب ترجمه، از زاويه‌هاي مختلفي بحث شده است. عموماً بر اين نكته اجماع وجود دارد كه ترجمه، پديده‌اي ميان‌فرهنگي است؛ بدين معنا كه مترجم در كار خود با بيش از يك فرهنگ سروكار داشته و دارد. در اين مقاله، از زاويه‌اي ديگر، استدلال مي‌شود كه عمل ترجمه، علاوه بر ميان‌فرهنگي بودن، از آغاز يك عمل ميان‌رشته‌اي بوده است. بدين معنا كه مترجمان برخلاف دانشمندان كه به كسب يك رشته علمي خاص اكتفا نمي‌كردند بلكه جوياي همه معارف بودند، و نيز برخلاف متخصصان رشته‌اي كنوني، موضوع كار خود را به گونه‌اي مي‌يافته‌اند كه نه به همه معارف نيازي داشته‌اند و نه مي‌توانسته‌اند با تخصص در يك رشته علمي به كار خود ادامه دهند، بلكه ناگزير علاوه بر دانش زبان به دانشي كه با موضوع ترجمه ارتباط برقرار مي‌كرد نيز نيازمند بوده‌اند. اين مسيله، يعني نيازمندي شناخت موضوع مورد ترجمه، از آغاز ترجمه را به معرفتي ميان‌رشته‌اي تبديل كرده است. استلزام ديگر اين ادعا اين است كه ميان‌رشته‌اي، تماماً مفهومي مدرن و امروزي نيست؛ بلكه از آغاز مصاديقي براي آن وجود داشته است كه عمل ترجمه نمونه بارز آن است و اين ويژگي خود را هنوز نيز از دست نداده است. امروزه نه تنها ترجمه، بلكه مطالعات ترجمه نيز، معرفتي ميان‌رشته‌اي تلقي مي‌شود. بررسي و تدقيق در تجربه ميان‌رشتگي ترجمه به ويژه براي مللي كه امروزه، به ضرورت، به ميان‌رشتگي در حوزه‌هاي مختلف روي آورده‌اند مي‌تواند مي‌تواند پيامدهايي مفيدي را جهت فهم درست‌تر ميان‌رشتگي به دست دهد.

It is an important question “what does a translator do when he or she translates?” From one aspect, it seems that there is a direct relationship between translation and being interdisciplinary. In this paper it would be argued that translation is an interdisciplinary action. Translators, when translating, do more than one task and engage in more than one discipline. So, it can be said that translation as an interdisciplinary enterprise refers to a historical context, in which we can regard it as the first historical knowledge which began with interdisciplinary approaches. One reason for this phenomenon is that translation has no specific subject; rather the translators when begin translating a work need to concentrate on a special theme; accordingly, translation as an action in every field is doing as an interdisciplinary.