وطن در شعر مشروطه

"Nation" in Constitution Age Poetry

يكي از موضوعات اصلي شعر فارسي در عصر مشروطه، «وطن» است و درك صحيح پيام شعر اين دوره تا حدّي منوط به شناخت جايگاه آن است. مفهوم وطن در نظر شاعران اين دوره، با مفهوم آن در نزد گذشتگان متفاوت است. در اين مقاله وطن در دو دوره قبل و بعد از اسلام بررسي شده است. ايرانيان پيش از اسلام با مفاهيمي از وطن مثل سرزمين و نژاد آشنا بودند، با پذيرش اسلام و تاثر از آموزه‌هاي آن، نگرش آنان نسبت به وطن دگرگون شد. به‌طور كلي مفاهيم وطن در شعر فارسي اين دوران عبارت است از: 1. عالم اسلام؛ 2. عالم برين؛ 3. زادگاه؛ 4. جهان‌وطني. بر پايه يافته‌هاي اين تحقيق، مفهوم «وطن» در شعر مشروطه، با گذشته متفاوت است، هرچند مفاهيم كهن آن نيز كمابيش حضور دارد. «وطن» در اين مفهوم جديد، مركب از مولفه‌هايي است كه مي‌توان اين مولفه‌ها را تحت عناوين زير جستجو كرد: 1. دگرگون شدن نقش مردم در حكومت؛ 2. تعلقات خاكي و نژادي؛ 3. هويت ايراني با همه شيون آن.

A subject of great concern in Persian poetry of the Constitution Age is the concept of ʹNationʹ. The correct understanding and interpretation of the message of this age, to a great extent , depends on an understanding of its position. There is a sharp difference between what the poets of this age stated and those of their predecessors. In this article, the concept of ʹNationʹ is examined under the two parts of Pre-Islam and Post-Islam. The Pre-Islam Iranian were well familiar with such concepts as nation, and race. However, quickly after their acceptance of Islam, their attitudes towards the concept of ʹNationʹ changed drastically. In general, the major meanings of ʹNationʹ comprise Islam world, Restoration world, place of birth, and nation world. The results of this study reveal that the conceptualization of ʹNationʹ in the Constitution Age Poetry must be different, even though some traditional senses of the concept prevail. ʹNationʹ in its new sense subsumes elements like a shift in the role of the government and people, racial and national dependencies, and Iranian identity with all its features.