اثر كم آبياري و تراكم بوته بر رشد و عملكرد دانه گلرنگ

Effect of Water Stress and Plant Density on Growth and Seed Yield of Safflower

به منظور بررسي اثر كم آبياري و تراكم بوته بر رشد و عملكرد دانه گلرنگ، آزمايش مزرعه اي در سال 1388 در دانشكده كشاورزي دانشگاه شيراز واقع در باجگاه اجرا شد. طرح آزمايشي به صورت كرت هاي يك بار خرد در قالب بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا شد. عوامل مورد بررسي شامل رژيم آبياري در سه سطح (100%، 75% و 50% ظرفيت مزرعه) به عنوان كرت اصلي و تراكم گلرنگ رقم سينا در چهار سطح (5، 10، 15 و 20 سانتي متر فاصله بوته روي رديف به ترتيب 66، 33، 22 و 16 بوته در متر مربع) به عنوان كرت فرعي بودند. نتايج نشان داد كه با افزايش فاصله كاشت عملكرد دانه بطور معني داري كاهش يافت به گونه اي كه حداكثر عملكرد دانه (03/351 گرم در متر مربع ) در فاصله كاشت 5 سانتيمتر و حداقل آن (95/222 گرم در متر مربع ) در فاصله 20 سانتيمتر بدست آمد. با كاهش ميزان آبياري از 75 به 50 درصد ظرفيت مزرعه عملكرد دانه به طور معني دار (63 درصد) كاهش يافت. از بين اجزاي عملكرد دانه، تعداد طبق، تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه با كاهش ميزان آبياري و افزايش تراكم بطور معني داري كاهش يافت. ارتفاع بوته و عملكرد روغن نيز به طور معني دار تحت تاثير تيمار آبياري و فاصله كاشت قرار گرفت به گونه اي كه با كاهش ميزان آبياري و افزايش فاصله كاشت، ارتفاع و عملكرد روغن كاهش يافت. لذا بمنظور دستيابي به عملكرد بهينه گلرنگ، تامين رطوب خاك به ميزان 75 درصد ظرفيت مزرعه و فاصله كاشت 10 سانتي متر (33 بوته در متر مربع) توصيه مي شود.

In order to evaluate the effect of water stress and plant density on growth and seed yield of safflower, a study was conducted during 2009 growing season at Agricultural College of Shiraz University. The experimental design was split plot based on Randomized Complete Block Design with three replications. The treatments were deficit irrigation (100, 75, and 50% of field capacity-FC) as main plot and safflower density cultivar Sina in four levels (5, 10, 15 and 20 cm plant spacing) as sub plot. Results indicated that by increased plant spacing, seed yield decreased significantly. Maximum (351.03 g m-2) and minimum (222.95 gm-2) seed yields were recorded at 5 and 20 cm plant spacing, respectively. With reduction of irrigation from 75 to 50% FC, seed yield was significantly reduced up to 63% (from 368.83 to 134.10 g m-2). Among yield components, number of head seeds number per head and seed weight were significantly decreased. Plant height and seed oil percentage was also significantly reduced as a result of water stress and reduction of plant density. It is concluded the optimal safflower seed yield can be achieved by applying 75%FC deficit irrigation and 10 cm plant spacing that were(33 plant m-2).